Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari

Kickstarter  yoki Indiegogo kabi vositachilar hamdaan’anaviy to‘lov usuli, odatda 

                                                           

3www.ifrasia.com/blockchain-will-make-dodd-frank-obsolete-bankers-say/ 21216014.article. 

лган 

---

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

bank kartalari PayPal zarur. Vositachi bu ishlarning hakami hisoblanadi, jumladan, 

kimga nima tegishli ekanligini u hal qiladi.Blokcheynda aksiyadorlashtirish (bu bir 

variant)  ushbu  konsepsiyani 

yanada  rivojlantiradi.  Endi  kompaniyalar 

«blokcheynda»  moliyaviy  mablag’lar  to‘plashi,  kompaniyaning  moddiy 

qiymatlariga  mos  keladigan  tokenlar  yoki  virtual  qimmatli  qog‘ozlar  chiqarishi 

mumkin.  Ular  aksiyalar,  obligatsiyalar  yoki  boshqalar  bilan  bog‘liq  holatda 

bo‘lgani  kabi,  tokenlarning  egalariga  kompaniya  qaysi  bashorat  bozorlarini 

ochishini hal qilish huquqini bergan holda,raqamli platformada kotirovka qiladigan 

bozor  qatnashchilari  pozitsiyalarini  aks  ettirishi  mumkin.  Ethereum  oldindan 

berilgan  buyurtmalar  bo‘yicha  o‘z  tokeni,  ethersotish  uchun  tamomila  yangi 

blokcheyn  tizimi  rivojlantirishni  moliyalashtirib,  yanada  katta  muvaffaqiyatga 

erishdi.  Hozirda  Ethereum  –uzunligi  bo‘yicha  ikkinchi  va  rivojlanish  sur’ati 

bo‘yicha birinchi o‘rinda turadigan ommaviy blokcheyn tizimi hisoblanadi. Augur 

kraudfandingida  investitsiyalarning  o‘rtacha  summasi  750  dollarni  tashkil  qiladi, 

lekin  1  dollar  yoki  hatto  10  sentlik  minimal  obunalarni  tasavvur  qilish  ham 

unchalik  qiyin  emas.  Dunyoda  istalgan  kishi  –  hatto  aholining  eng  qashshoq 

qatlamlari  va  eng  uzoq  mintaqalar  aholisi  ham  –  fond  bozorinig  investoriga 

aylanishi 

mumkin.Augurrahbarlar 

jamoasining 

hisoblashicha, 

bashorat 

bozorlarining  yagona  amaliy  chegarasi  -  tasavvurdir.  Augurga  istalgan  shaxs 

yakuniy  sanasi  aniq  bo‘lgan  ma’lum  bir  bashorat  e’lon  qilishi  mumkin.Augur 

kelajakdagi  hodisalar  –  sport  musobaqalari,  saylovlar,  yangi  mahsulotlar  ishlab 

chiqarish,  mashhur  kishilarning  farzandlari  kelajagini  aniq  bashorat  qilish  uchun 

foydalanuvchilarni 

mukofotlaydigan 

bozorlarni 

bashorat 

qilish 

uchun 

mo’ljallangan  nomarkazlashgan  raqamli  platforma  yaratadi.  U  qanday  faoliyat 

ko‘rsatadi?  Augur  foydalanuvchilari  qiymati  u  yoki  bu  natija  ehtimoli  bilan 

belgilanadigan  bo‘lg‘usi  hodisa  natijasi  aksiyalarini  sotishi  yoki  sotib  olishi 

mumkin. Agar ehtimol 50 ga 50 ni tashkil qiladigan bo‘lsa, aksiyalar xarid qiymati 

50  sentni  tashkil  qiladi.Augur  «ommadonishmandligi»ga  –  hodisaning  natijasini 

ko‘p  sonli  odamlar  guruhi  bitta  yoki  bir  nechta  ekspertdan  ko‘ra  aniqroq  aytib 

berishi  mumkin  deb  hisoblaydigan  ilmiy  tamoyilga  tayanadi.  Boshqacha  qilib 

---

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

aytganda,  Augur  bashoratlar  aniqligini  oshirish  uchun  bozor  mexanizmidan 

foydalanadi. Avvalroq Hollywood Stock Exchange, Intrade va HedgeStreet (endi 

Nadex)  kabi  markazlashtirilgan  bashorat  bozorlari  tashkil  qilishga  urinishlar  ham 

bo‘lgan,  lekin  ularning  katta  qismi  yopilib  ketgan  yoki  yuridik  va  tartibga  solish 

bilan  bog‘liq  muammolar  tufayli  umuman  ishga  tushirilmagan.Blokcheyn 

texnologiyasidan  foydalanish  bunday  tizimni  nisbatan  chidamli,  aniqroq,  xatlar, 

majburlashlar  va  likvidlik  muammosiga  nisbatan  barqaror  qiladi.  Augur 

platformasida  hakamlar  «referi»  deb  ataladi,  ularning  qonuniyligi  esa  ularning 

nufuzi  bilan  belgilanadi.  «To‘g‘ri  xulq-atvor  uchun»  -  ya’ni  ro‘y  bergan  voqea, 

saylov  yoki  o‘yin  natijasi  uchun  –  ko‘proq  nufuz  ochkosi  yoziladi.  Tizimda 

axloqiy  me’yorlarga  rioya  qilish  boshqa  moddiy  foydaga  ham  olib  keladi: 

foydalanuvchida qanchalik ko‘p nufuz ochkosi bo‘lsa, u shunchalik ko‘p bozorlar 

tashkil  qilishi  va  ko‘proq  pul  ishlab  topishi  mumkin.  Augur  ta’kidlashicha, 

«bizning  bashorat  bozorlarimiz  boshqa  tomon  bilan,  markazlashtirilgan  serverlar 

bilan bog‘liq risklarni bartaraf qiladi hamda kriptovalyutalar, jumladan, blokcheyn, 

ether va barqaror kriptovalyutalarni qo‘llagan holda global bozorni shakllantiradi. 

Barcha mablag‘lar smart-shartnomalarda saqlanadi, pullarni o‘g‘irlab bo‘lmaydi».