Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari

WebTrends.com,  Omniture.com  larni  kiritishimiz  mumkin.  Ommabop 

statistika  servislariga  esa  Yandex.Metrika,  Google  Analitics,  LiveInternet  va 

Rambler Top100 lar misol bo’la oladi. 

Kompaniyaning  muvaffaqiyatga  erishish  omillarini  tahlil  qilish  bo’yicha  juda 

yaxshi  bir  misol  Groupon  kompaniyasining  tarixi  va  uning  unikal  biznes-

modelidir.  2008  yilda  bozorga  chiqqan  bu  kompaniyaning  asosiy  kontseptsiyasi 

foydalanuvchilarga chegirma kuponlarini taklif qilish bo’lgan. Atigi 18 oy ichida 

kompaniya bir necha yuz shtatga ega bo’lgan katta kompaniyaga aylandi va 2009 

yilda  AQSH  ning  30  shtatida  o’z  filiallarini  ochdi.  Kompaniya  asoschisi  Endryu 

Meysonning  aytishicha  (Cennet  F.Groupon.  Bizning  qanday  harid  qilishimizni 

o’zgartirib  yuborgan  biznes-model.  M.:  Al’pina  Publisher,  2013),  Groupon 

kompaniyasining muvaffaqiyati quyidagilarga asoslangan ekan: 

  Insonlarni baxtli qilish va ularni qoyil qoldirish; 

  Qilingan ishlar bilan hech qachon qoniqmaslik; 

  Zerikarli bo‘lmaslik; 

  Mijozlarga eng yuqori darajada xizmat ko’rstish. 

Bu  loyihaning  mohiyati  yangiligi  nimada  bo’lgan?  Istalgan  inson  bu  resurs 

yordamida  qandaydir  yangi  tadbirni  boshlashi  mumkin.  Masalan,  biror  bir 

investitsiyon  loyihani  boshlash  va  unga  mablag‘  yig’ish  uchun  quyidagi  prinstip 

tanlandi  deylik:  „G’oyani  amalga  oshirish  uchun  yetarli  bo’lgan  ishtirokchilar 

yig’ilmaguncha,  ularning  schetlaridan  pullar  olinmaydi“,  yoki  tadbirkorlarga 

---

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

bunday ko’rinishda murojaat qilinadi: „Agar biq sizga yuzta mijoz topsak, siz bizga 

50%  chegirma  qilib  bera  olasizmi?“  Bunday  yondoshuv  iste’molchlar  uchun 

moliyaviy foyda olish va tadbirkorlar uchun kutilgan natijalarga erishish borasida 

faol  aloqa  o’rnatishga  imkon  beradi.  Bunday  kontseptsiya  tadbirkorlar  orasida 

tarqatilib,  mahsulot  va  hizmatlarga  ma’lum  darajadagi  chegirma  berish  evaziga 

ularga  kafolatlangan  sondagi  mijozlar  topib  berilgan.  Haqiqatan  ham  har  kuni 

tadbirkorlardan  sotilmagan  tovarlar,  tez  orada  muddati  o’tib  buzilib  ketadigan 

oziq-ovqat mahsulotlari, turli xildagi tadbirlarga biletlar ortib qoladi. Tadbirkorlar 

esa zarar ko’rmaslik uchun kerakli sondagi mijozlar topilgan taqdirda, o’z tovar va 

xizmatlariga  yaxshigina  chegirmalar  berishga  ham  rozi  bo’ladilar.    Groupon 

kompaniyasi  tadbirkorlarga  xuddi  shu  muammolarni  hal  qilish  uchun  yordam 

bergan  va  katta  muvaffaqiyatga  erishgan.  2010  yilning  kuzida  Google  bu 

kompaniyani $5,75 milliard dollarga sotib oldi.