Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari

Zvooq,  Google  Play  Music,  Yandex.Muzika

  va 

Deezer

  larni  kiritish  mumkin. 

Musiqa  xizmatlari  bozoridagi  eng  muvaffaqiyatli  model 

Music-on-Demand

 

hisoblanadi. Bunda iste’molchi oylik to’lov shartlarida tizimda qayd qilinganidan 

so’ng, o’ziga kerakli bacha musiqalarni tanlaydi va shulargagina haq to’laydi. 

12.3. Elektron ma‘lumotlar bozorlari 

 

Endi  elektron  ko’rinishdagi  ma’lumotlar  bozoridagi  elektron  tijoratning 

o’ziga  xos  xususiyatlarini  ko’rib  chiqamiz.  Internetdagi  informatsiyon  hizmatlar 

ma’lumot manba’lariga bog’liq ravishda turlarga bo’linadi: 



 

Ma’lumotning ifodalanish tili bo’yicha – qaysi tildagi ma’lumot ma’nosida; 



 

Tarmoqqa  ta’alluqliligi  bo’yicha  –  information  hizmatlar  qaysi  xududda 

yoki qaysi mamlakatda ko’rsatilayapti; 



 

Ma’lumotning ifodalanish usullari bo’yicha   - web-sahifalar, fayl serverlari 

yoki information portallar. 

---

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

Kontent (mazmuni) bo’yicha esa elektron ma’lumotlar quydagi asosiy turlarga 

bo’linishlari mumkin: 

o

 

Ommaviy  iste’mol  uchun  (ommaviy  bozor  uchun)  mo’ljallangan 

ma’lumotlar – information agentliklar, yangiliklar portallari, ma’lumotnoma 

servislari,  ob-havo  bashorati,  xuzuqiy  ma’lumotlar,  ommaviy  axborot 

vositalari; 

o

 

Moliyaviy,  birja,  statistik  va  biznesga  oid  ma’lumotlar,  yangiliklar,  bozor 

haqidagi ma’lumotlar, jahon OAV daydjestlari va turli biznes jurnallaridagi 

ma’lumotlar; 

o

 

Ilmiy-ta’limiy  ma’lumotlar  –  universitetlar  va  ta’lim  muassasalari  saytlari, 

ilmiy  jurnallargagi  ma’lumotlar,  ta’lim  protallari  va  onlayn  ta’limga  oid 

ma’lumotlar. 

Zamona  zayliga  mos  ravishda,  ishbilarmonlikka  oid  yangiliklar  yetkazib 

beruvchilar  keyingi  yillarda  o’quvchilar  va  elektron  hizmatlar  iste’molschilari 

bilan muloqotni asosan elektron usulda olib bormoqdalar. Bunga ayniqsa o’quvchi 

yoshlar  juda  o’rganib  qolib,  qog’oz  ko’rinishidagi  ma’lumotlardan  minimal 

miqdorda foydalanmoqdalar. Ushbu tendentsiya keyinchalik ham yanada kuchayib 

borishi kutilmoqda. 

    Quyida  elektron  ko’rinishdagi  ma’lumotlarning  aylanishiga  bir  misol  sifatida 

umumiy ovqatlanish sohasidagi elektron tijoratda elektron ma’lumotarning qanday 

ishlatilishini  ko’rib  chiqamiz.  Hozirda  ushbu  sohadagi  rivojlanishning  asosiy 

tendentsiyasi  restoranlardan  ovqatlarni  xo’randalarga  onlayn  usulda  yetkazib 

berish  bo’lib  qoldi.  Bunday  hizmat  turini  restoran  va  kafelarning  o’zlari  jam  va 

faqat  shu ish  bilan  shug’ullanishga  mutaxassislashgan  kompaniyalar  ham  amalga 

oshira  oladilar. 

AddVenture

  kompaniyasining  ma’lumotlariga  ko’ra,  Rossiyada 

ushbu  hizmat  turi  bozorining  hajmi  hozirgikunda  (2018)  $1,8  milliard  dollar 

atrofida  ekan  va  bu  bozor  asosan  Moskva  va  Sankt-Peterburgga  o’xshash  katta 

shaxarlarda  mavjud  ekan.  Halqaro  bozorda  esa  ovqatlarni  onlayn  yetkazib  berish 

bilan