Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari

Vey  Day

 tomonidan o‘ylab topilgan 

va  u 

b-money

ning  konseptsiyasiga  o‘xshash  ishlaydigan  raqamli  pul  turi  bo‘lib, 

unda  tizim  ishlashi  uchun  serverlar  kafolatlangan  to’lov  (

vznos

)  kiritishi  kerak 

bo‘lgan.  Undan tashqari,  2005  yilda  Nik  Sabo  (

xuquqshunos,  olim  va  kriptograf, 

raqamli  valyutalar  va  raqamli  kontraktlar  yo‘nalishida  ilmiy  izlanishlar  olib 

borgan

)  tomonidan  tavsif  etilgan 

bitgold 

texnologiyasi  (

bu  texnologiyada  hisob-

kitoblar orqali isbot qilish goyasidan foydalaniladi

) texnologiyasi ham 

bitkoin

ning 

paydo  bo‘lishiga  o‘z  ta’sirini  ko‘rsatgan.  Ushbu  o’quv  qo’llanmaning  keyingi 

---

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

bo‘limlaridagi  ma’lumotlarni  tushunish  uchun  ikki  asosiy  atamaning  ma’nosini 

tushuntirib o’tamiz: 

1.

 

Asimmetrik kriptografiya 

yoki ochiq (

yopiq)

 kalit vositasida shifrlash usuli. 

Bu  usul  simmetrik  kriptografiyadan  farq  qilib,  unda  ikkita  shifrlash  kaliti 

ham ishlatiladi. 

2.

 

Taqsimlangan  tizim

  –  bir-biri  bilan  bog’langan  va  tarmoq  orqali  o‘zaro 

muloqot  qila  oladigan  hisoblash  ob’ektlarining  avtonom  to‘plami 

(

kompyuterlar, protsessorlar, ma’lumot uzatish va qabul qilish qurilmalari, 

ma’lumot bazalari va boshqalar

)dir. Misol sifatida bir qancha protsessorlar 

bilan  jihozlangan  va  biror  bir  mashinaga  murojaat  qiladigan  fizik  tarmoqni 

keltirishimiz mumkin. 

Endi esa tasavvurimizni yanada boyitish va kelajak istiqbollarni chamalay olish 

uchun bitkoin paydo bo‘lganicha bo‘lgan davrdagi xolatni ko‘rib chiqamiz: