Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari

proof  of  work 

printsipini  ishlatgan  xolda 

hulosani 

proof  of  stake

  (

bo’lakni  tasdiqlash

)  rejimida  amalga  oshiradi.  Bunda 

maxsus serverlardan (

mastermodes

) iborat bo’lgan tarmoqchalar hosil qilinadi, ular 

esa  o’z  navbatida  hususiy  amallar  (

darksend

)  yoki  momental  o’tkazuvlar  kabi 

---

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

qo’shimcha  funktsional  imkoniyatlar  yaratib  beradi. 

Dash 

kriptovalyutasi 

bitkoinga  nisbatan  ko’proq  darajada  anonimroq  bo’lib,  u  ham  to’liq  shaffof 

emaslikni ta’minlab bera olmaydi. Huddi shu kabi loyihalar jumlasiga 

Zerocoin 

va 

Zero  Cash  Project

  larni  ham  kiritish  mumkin.  To’liq  anonimlikni  ta’minlashni 

amalga 

oshirgan 

loyihalardan 

biriga 

misol 

sifatida 

Monero 

(

https://getmonero.org) 

loyihasini  keltirish  mumkin.

Monero

  (

esperantoda 

valyuta ma’nosini anglatadi

) da ikki asosiy hususiyat mavjud: 



 

U  pul  mablag’larini  jo’natish  va  qabul  qilib  olishni  tranzaktsiyalar 

barchaga ko’ringan holda amalga oshirish imkonini beradi; 



 

U  noaniqlik  yaratib,  sarf  qilingan  mablag’larni  kuzatish  imkonini 

yo’qqa chiqaradi. 

Monero

  protokoli  bir  martalik  aylanma  imzo  usuli  (

one-time  ring 

signatures

) dan foydalanadi. Ushbu texnologiya tranzaktsiyalarni to’liq yashirishga 

imkon beradigan juda kuchli anonimlilik texnologiyasidir. Tranzaktsiyani tasodifiy 

ravishda amalga oshirish uchun aylanma usulda imzo qo’yiladigan boshqa bloklar 

zanjiri  tanlanadi.  Bu  esa  nashr  qilish  uchun  barmoqlarning  raqamli  tasvirini  hosil 

qiladi.  Tranzaktsiyani  aniqlaydigan  bunday  raqamli  tasvirni 

key-image

  (

kalit 

tasvir

)  deb  ataladi.  Bunday  mug’ombirlik  kuzatuvchilardan  haqiqiy  imzoni 

yashirish  uchun  hizmat  qiladi  hamda  amalning  qonuniyligini  va  firibgarlik 

emasligini  kafolatlaydi.  View-keys  kalitlaridan  foydalanish  ham  to’lov  oluvchini 

aniqlashga imkon qoldirmaydi. Bunda  tranzaktsiya  ochiq kalitdan  foydalanmagan 

holda bir martagina ishlatiladigan adresga jo’natiladi. Tranzaktsiyani o’qish huquqi 

esa  to’g’ri