Toshkent moliya instituti "pensiya ishi" kafedrasi "ijtimoiy ta

9.1. Davlatning ijtimoiy ta’minot va ijtimoiy himoya xarajatlari tarkibi va 
moliyalash manbalari 
 
Ijtimoiy ta’minotga ehtiyoj jamiyat paydo bo‘lishi bilan tug‘ildi. Har qanday jamiyatda – 
uning  iqtisodiy  va  siyosiy  tuzilishidan  qat’i  nazar  –  o‘zlariga  bog‘liq  bo‘lmagan  vaziyatlar 
sababli  tirikchilik  kechirish  uchun  mablag‘  topishga  qodir  bo‘lmagan  aholi  toifalari  bo‘ladi. 
Ularga,  eng  avvalo,  bolalar  va  keksa  kishilar,  nogironlar,  yetimlar,  yolg‘iz  fuqarolar  kiradi. 
Bundan  tashqari,  ijtimoiy  yordamga  muhtojlar  safini  vaqtincha  yoki  bir  umr  mehnatga 
layoqatsizligini yo‘qotgan odamlar to‘ldirishi mumkin. Jamiyat rivojlanishi va ijtimoiy aloqalar 
murakkablashishi bilan ijtimoiy yordamga muhtoj bo‘lgan fuqarolar qatoriga iqtisodiy sabablar 
oqibatidagi  ishsizlar,  kambag‘allar,  shuningdek  inflyatsiyaning  yuqori  sur’atlaridan  moddiy 
ahvollari  og‘irlashganlar  kiradi.  Bunday  toifadagi  fuqarolarni  ijtimoiy  jihatdan  qo‘llab-
quvvatlash  jamiyat  miqyosida  muayyan  moliyaviy  resurslarni  jamlash  va  ijtimoiy  ta’minot 
maqsadlariga  safarbar  qilishni  talab  etadi
1
.  Bu  maqsadlardagi  moliyaviy  resurslar  bir  qancha 
manbalardan moliyalashtirilishini oldingi bobda ta’kidlagan edik. Quyidagi keltirilgan jadvalda 
O‘zbekiston  Respublikasi  Adliya  vazirligida  2010  yil  11  oktyabrda  2146-son  bilan  ro‘yxatga 
olingan  “O‘zbekiston  Respublikasi  budjet  tasnifini  qo‘llash  bo‘yicha  yo‘riqnoma”ga 
muvofiq,aholini  ijtimoiy  qo‘llab-quvvatlash  va  ijtimoiy  ta’minlash  bilan  bog‘liq  xarajatlari 
tarkibiga qanday xarajatlar kiritilganligi va ularni mablag‘ bilan ta’minlash manbalari keltirilgan 
(9.1-jadval). 
9.1-jadval 
Davlatning ijtimoiy ta’minot va ijtimoiy himoya xarajatlari tarkibi va moliyalash