Toshkent moliya instituti "moliya" kafedrasi "davlat byudjeti"

1
Robert D.Lee Jr., Ronald W.Johnson, Philip G. Joyce.. Jones & Bartlett Learning; 9 edition. USA, 2012. P. 15
 
2
Bland, R. (2007). A budgeting guide for local governments (2nd ed.). Washington,DC: International City
Management Association. 
3
Robert D.Lee Jr., Ronald W.Johnson, Philip G. Joyce.. Jones & Bartlett Learning; 9 edition. USA, 2012. P. 15 

---

15 
daromadlilik va foydalilikni ko‗zlaydi va firmaning uzoq istiqboldagi moliyaviy 
holatini ta‘minlashga qaratiladi. 
Xorijiy davlatlarda davlat darajasida byudjetlarni tuzish hukumatlarning o‗z 
xatti-harakatlari uchun mas‘uliyatlarini oshirish vositasi sifatida yuzaga keldi. 
Byudjet protseduralari shunday ishlab chiqiladiki, hukumatlar jamoatchilik oldida, 
ijroiya hokimiyati qonun chiqaruvchi hokimiyat oldida hisobdor bo‗ladilar. Federal 
byudjet defitsiti va davlat qarzining o‗sib borishi, ayrim munitsipal byudjetlarning 
nobarqaror holatlari borasidagi xavotirlik hukumatlarni davlatning uzoq muddatli 
moliyaviy ahvoli uchun javobgarlikka tortish vositasi sifatida byudjetdan 
foydalanishni taqozo etdi. Mamlakat fuqarolari tobora ko‗proq o‗z hukumatlaridan 
mamlakatdagi moliyaviy ahvol, to‗langan soliqlarning sarflanishi va davlatning 
boshqa dasturlarining moliyaviy ta‘minlanishi to‗g‗risida hisob berishlarini talab 
qila boshladilar. Bunday sharoitda byudjetni tuzish, uni ommaga e‘lon qilish va 
ijrosi bo‗yicha soliq to‗lovchilarga hisob berish masalasi byudjet islohotlariga asos 
bo‗lib xizmat qilgan.
1
Xulosa qilib aytganda, davlat o‗z funksiyalarini bajarishi uchun, shuningdek, 
taraqqiyotning u yoki bu bosqichida uning oldida turgan strategik maqsadlarni 
amalga oshirish uchun mamlakatda yaratilgan moliyaviy resurslarning ma‘lum bir 
qismini o‗z qo‗lida to‗plamog‗i obyektiv zaruriyatdir. Shu bilan birga, 
mablag‗larni davlat moliyasi orqali qayta taqsimlash ko‗lami ko‗p jihatdan 
mamlakat iqtisodiyotining holati va rivojlanish darajasiga, davlatning iqtisodiy 
jarayonlarga aralashish ko‗lamlariga, ijtimoiy sohadagi davlatning majburiyatlari 
ko‗lamiga, 
aholini 
davlat 
tomonidan 
qo‗llab-quvvatlash 
dasturlarining 
qamrovliligiga bog‗liq. Milliy iqtisodiyotni boshqarish va taribga solishda, 
ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishni ta‘minlashda, har bir davrning ustuvor taraqqiyot 
vazifalarini muvaffaqiyatli bajarishda davlatning boshqa iqtisodiy instrumentlari 
qatori, davlat byudjeti ham muhim ahamiyat kasb etadi va ma‘lum vazifalarni 
bajaradi. Lekin bu vazifalarning samarali bajarilishi tegishli byudjet 
mexanizmining ishlab chiqilishini va samarali ishlashini taqozo etadi.