Toshkent moliya instituti moliya-iqtisod

Bitiruv  malakaviy  ishining    tarkibi.  Bitiruv  malakaviy  ishi    kirish,  uchta 

bob, 5 ta paragraf, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro’yhatidan iborat. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

6 

 

I BOB. BYUDJET DAROMADLARINI  ZARURLIGI VA ULARNI 

SHAKLLANTIRISHNING  HUQUQIY ASOSLARI 

 

1.1. Byudjet daromadlarining zarurligi va rejalashtirish jarayoni 

 

Davlat  byudjeti  moliya  tizimining  muhim  bo’g’ini  sifatida  mamlakatning 

asosiy  moliya  resursini  tashkil  etuvchi  va  davlat  foydalanuvchi  umumdavlat  pul 

jamg’armasi  hisoblanadi.  U  mamlakatni  boshqarishda  ishtirok  etadigan  boshqa 

moliyaviy vositalar  ichida eng muhimi hisoblanadi.  Ahamiyatli tomoni shundaki, 

u o’zida jamiyat daromadining ma’lum qismini mujassamlashtiradi. 

Davlat  byudjeti  orqali  jamiyatda  yaratilgan  yalpi  ichki  mahsulot  va  milliy 

daromad  qayta  taqsimlanadi.  Yalpi  ichki  mahsulotning  qayta  taqsimlanishi 

jamiyatdagi umumiy  ehtiyojlar:  maorif,  sog’liqni  saqlash,  mamlakatdagi iqtisodiy 

va siyosiy barqarorlik, aholi tarkibida ijtimoiy himoyaga muhtoj qatlamni moddiy 

jihatdan  qo’llab-quvvatlash,  tinchlik,  chegaralar  dahlsizligini  saqlash  va 

favqulodda  holatlar  uchun  saqlanadigan  davlat  zahiralarining  mavjud  bo’lish 

zarurati tufayli kelib chiqadi. 

Shuningdek,  davlat  byudjeti  orqali  jamiyatning  ijtimoiy  takror  ishlab 

chiqarish  jarayoniga  ta’sir  qilishning  moliyaviy  dastaklariga  ega  bo’ladi.  Demak, 

byudjet iqtisodiy kategoriya sifatida iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish 

tizimida  markaziy  bo’g’inda  ishtirok  etishi  bilan  aholining  ma’lum  qatlamining 

manfaatlarini o’zida aks ettiradi.  

Davlat byudjeti va uni daromad va xarajatlarini o’rganishdan avval, byudjet 

tuzilishini  ko’rib  chiqish  zarur.    O’zbekiston  Respublikasi  Konstitutsiyasi  va 

Byudjet kodeksiga muvofiq  mamlakatimizda  ikki pog’onali byudjet  tizimi amal 

qiladi. 

Byudjet  Kodeksining  34-moddasiga    asosan  Davlat  byudjeti  quyidagi 

darajadagi byudjetlardan iborat:  

  O’zbekiston Respublikasining respublika byudjeti; 

---

7 

 

  Qoraqalpog’iston Respublikasi byudjeti, viloyatlar va Toshkent shahar 

mahalliy byudjetlari (1- rasm).