Toshkent moliya instituti moliya-iqtisod fakulteti "moliya" kafedrasi

I       ’yi  a xul  a 

Budjet  jarayoni  —  Davlat  budjetini  tuzish,  ko’rib  chiqish,  qabul  qilish  va 

ijro  etish,  uning  ijrosini  nazorat  qilish,  ijrosi  haqidagi  hisobotni  tayyorlash  va 

tasdiqlash,  shuningdek  Davlat  budjeti  tuzilmasiga  kiruvchi  budjetlar  o’rtasidagi 

o’zaro munosabatlarning qonun hujjatlari bilan tartibga solingan jarayoni. 

Budjet  jarayoni,  odatda,  budjet  faoliyatining  quyidagi  to’rt  bosqichini  o’z 

                                                           

10

O’zbekiston Respublikasi Budjet kodeksi 

---

22 

 

ichiga oladi: 

 -budjet loyihasini tuzish (ishlab chiqish, yaratish); 

 -budjetni ko’rib chiqish (muhokama qilish) va tasdiqlash; 

 -budjetni ijro etish; 

 -budjetning ijrosi to’g’risidagi hisobotni tayyorlash va uni tasdiqlash. 

O’zbekiston  Respublikasining  budjet  jarayoni  davlat  budjet  loyihasini 

tuzishdan  boshlanadi.  Budjet  loyihasini  tuzish  budjet  jarayonining  eng  muhim 

bosqichlaridan  biri  hisoblanib,  davlat  budjetining  loyihasini  tuzish  (yaratish  , 

ishlab  chiqish)  bo’yicha  ishlar  yangi  budjet  yilining  boshlanishidan  7  oy  oldin 

boshlanadi  va  budjet  jarayonining  so’nggi  bosqichi,  ya’ni  budjetning  ijrosi  

to’g’risidagi  hisobot va uni tasdiqlashda davlat budjeti ijrosi to’g’risidagi hisobot 

budjet ijrosining yakuni (natijalari)ni o’zida ifoda etadi. 

Bugungi kunda O’zbekiston Respublikasida budjet jarayonini tashkil etishda 

davlat  organlari  faoliyatini  takomillashtirish  masalalalarini  ko’rib  chiqish, 

me’yoriy-huquqiy qonun hujjatlarini davr talabiga moslashtirib, rivojlantirib borish 

budjet jarayonining samarali ijrosini ta’minlashga o’z hissasini qo’shadi. 

Ushbu  bobda  biz  O’zbekiston  Respublikasi  budjet  jarayoni  qonun 

hujjatlarida  belgilangan  vakolatli  davlat  organlarining,  ya’ni  O’zbekiston 

Respublikasi Oliy Majlisi, O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi,  hamda 

maxsus organlar, jumladan  Moliya  vazirligi,  Davlat  Soliq  Qo’mitasi, O’zbekiston 

Respublikasi  Bojxona  Qo’mitasi,  O’zbekiston  Respublikasi  Markaziy  banki  va 

O’zbekiston Respublikasi G’aznachiligining budjet jarayoniga tegishli vazifalarini 

to’laqonli  ado  etishlari  orqali  yuzaga  kelishini  o’rganib  chiqib,  samarali  budjet 

jarayonini  tashkil  etish  uchun  budjet  tizimida  vujudga  kelayotgan  muammolar  va 

ularning  yechimlarini  hisobga  olgan  holda  budjet  qonunchiligini  takomillashtirib 

borish,  budjet  jarayonida  ishtirok  etuvchi  barcha  vakolatli  davlat  organlari 

vazifalarini  zamon  talablariga  moslashtirib  borish,  butun  mamalakat  miqyosida 

budjet  jarayonini  qamrab  oluvchi  mahalliy  hokimyat  organlari  faoliyatida  budjet 

jarayonining samaradorligiga salbiy ta’sir etuvchi muammoli masalalarni bartaraf 

etish yo’llarini o’rganib chiqish kerak degan xulosaga keldik.   

---

23