Toshkent moliya instituti mikroiqtisodiy

2.2.Talab

Biz bozorlami o‘rganishni xaridorlaming o‘zini tutishini o‘rganib chiqishdan boshlaymiz. Diqqatimizni muzqaymoq savdosiga qaratamiz. Talab egri chizig‘i: narx va talab miqdorining o‘zaro bog‘liqligi

1
Talab grafigi - bu bar bir narxda boigan talabning hajmini ko'rsatuvchi jadval. Talab egri chizig‘i narxning o'zgarishidagi talabning hajmi o‘zgarishini ko‘rsatadi. Past narx talabning hajimni ko'payishiga olib keladi, demak talab egri chizig'i pastga qarab ketadi.

Muzqayraoq

miqdori
Rasm

grafigi \я laiab egri chkig'i

V
Vfu.?qyyijHK|

miqdori
|fs?qjymoq

narxi

$0.00

0.50

1.00

1.50

2m

50. 
    3.00
    

Har bir tovami talab miqdori - bu xaridorlar xohlagan va sotlb olishi mumkin bo‘lgan tovarlar sonidir. Biz ko‘rishimiz mumkmki, talab miqdori ko‘p omillar bilan aniqlanadi, ammo bozor ishlashini tahlil qilganda shuni bilishimiz mumkinki faqat bitta omil - tovaming narxi

hal qiluvchi o‘rin tutadi. Agar bitta pufakning narxi 20$ gacha ko‘tarilsa, siz kamroq pufakchalami xarid qilasiz. Agar pufakning narxi

0. 
   20$gacha tushib ketsa, siz ko‘proq pufakchalami xarid qilasiz.
   

Iqtisodiyotda ko‘p tovarlar uchun narx va talab miqdorining o‘zaro munosabati haqiqiydir va u shunchalik katta hajmga egaki, iqtisodchilar buni talab qonuni deb ataydilar: boshqa bir xil sharoitlarda tovaming narxi ko‘tarilsa unga bo‘lgan talab miqdori kamayadi, va aksincha, tovaming narxi tushganda unga bo‘lgan talab miqdori ko‘payadi.

Birinchi rasmda Katerina har oyda nechta muzqaymoq va qanday narxda sotib olishi ko‘rsatilgan. Agar muzqaymoq tekin bo‘lsa, Katerina oyiga 12 ta muzqaymoq yeydi. Muzqaymoqning narxi 0.50$ bo‘lsa, Katerina oyiga lOta muzqaymoq iste’mol qiladi. Narxni ko‘tarilishiga qaragan holda u borgan sari kam muzqaymoq sotib oladi. Narx 3.00$ yetgan zahoti Katerina muzqaymoqni xarid qilishni to‘xtatadi. Bu rasm talab grafigini, ya’ni boshqa omillar ta’sirida boMmagan tovaming narxi va talab miqdori o‘zaro munosabatini ko‘rsatadi.

Birinchi rasmda talab qonunini namoyon qilish uchun jadvaldan olingan sonlar ishlatiladi. Sharth ravishda, muzqaymoq narxi vertikal o‘qida ko‘rsatiladi, talab miqdori esa gorizontal o‘qida ko‘rsatiladi. Pastga qarab ketayotgan chiziq narxni va talab miqdorini o‘zaro bog‘laydi va u talab egri chizig‘i deb nomlanadi.