Toshkent moliya instituti mikroiqtisodiy

Bitta о ‘zgaruvchan ishlab chiqarish omili sharoitida ishlab chiqarish

Kapital qat’iy belgilangan ishlab chiqarish omili bo‘lib, mehnat esa o‘zgaruvchan hisoblanuvchi holatni ko‘rib chiqamiz. Bu holda firma ishlab chiqarishni asosan mehnat resurslaridan foydalanish hisobiga ko‘paytiradi. Tasavvur qiling, masalan, Siz kiyim ishlab chiqaruvchi fabrikani boshqaiyapsiz. Ixtiyoringizda doimiy (o‘zgarmas) miqdorda asbob-uskuna mavjud, ammo Siz asbob-uskunani foydalanish va kiyim tikish uchun oz yoki ko‘p ishchi yollashingiz mumkin. Siz qancha kishi yollash va qancha kiyim ishlab chiqarishni hal qilishingiz kerak. Bir qarorga kelish uchun ishlab chiqariladigan mahsulot Q miqdori foydalaniladigan mehnat resurslari L o‘sgan sari qanday ko‘payishini (agar umuman ko‘paysa) bilish zarur.

Jadvalda mehnat sarfi turlicha va kapital sarfi doimiy boMgan sharoitda 10 birlikka teng ishlab chiqarish hajmi keltirilgan (birinchi ustun — mehnat sarfi, ikkinchisi — kapitalning o‘zgarmas miqdori va uchinchisi — ishlab chiqarish hajmi). Mehnat sarfi no‘lga teng bo‘lganda, ishlab chiqarish hajmi ham no‘l bo‘ladi. Mehnat sarfi sakkiz birlikkacha oshganda ishlab chiqarish hajmi o‘sib boradi. Bu nuqtadan yuqorida ishlab chiqarish hajmi kamayadi. Bungacha har bir qo‘shimcha mehnat sarfi asbob-uskunalaming mehnat unumdorligini oshirgan, biroq ko'rsatilgan bu nuqtadan keyin qo‘shimcha mehnat sarflari to‘la bo‘lmay qoladi va samaraga qarshi bo‘lib qolishi mumkin (yig‘ish liniyasidan ikki kishiga qaraganda besh kishi yaxshi foydalanishi mumkin, biroq o‘n kishi bir-biriga xalaqit berib ishlaydi).