Toshkent moliya instituti mikroiqtisodiy

Giyohvand moddalarni taqiqlash unga doir jinoyatlar sonini oshiradimi yoki kamaytiradimi?

Jamiyatimiz duch kelayotgan muammolardan biri - bu geroin, kokain kabi giyohvand moddalardan foydalanishdan iborat. Bu moddalaming ko‘plab salbiy ta’siri mavjud. Biri shuki, giyohvand moddaga bog‘lanib qolish odamlammg va ulami oilasining hayoti barbod bo‘lishiga olib

keladi. Boshqa tomondan esa pul topish maqsadida giyohvand odam o‘g‘irlikka va boshqa jinoyatlarga qo‘l uradi. Noqonuniy moddalardan foydalanishni cheklash maqsadida Qo‘shma Shtatlar hukumati mamlakatga givohvand moddalaming oqimini qisqartirish uchun har yili milliard dollar mablag‘ ajratadi. Talab va taklif mexanizmlaridan foydalangan holda bu narkotik moddalami to‘xtatish siyosatini tekshiramiz.

Tasavvur qiling hukumat giyohvand moddalarga qarshi urushda qatnashadigan federal agentlar sonini oshirdi. Noqonuniy dorilar bozorida nima sodir bo‘ldi? Odatdagidek biz 3 qadamda savolga javob beramiz. Birinchidan, biz talab yoki taklif egri chizig‘ining o‘zgarganini ko‘rib chiqamiz. Ikkinchidan, o‘zgarishning qaysi tomonga bo‘lganini kuzatamiz. Uchunchidan, biz o‘zgarish muvozanat narxi va miqdoriga qanday ta’sir etganmi ko‘ramiz.

Garchi narkotiklami to‘xtatishning maqsadi ulardan foydalanishni qisqartirishga qaratilgan bo‘lsa ham, uning aniq ta’siri xaridorlarga emas balki sotuvchilargadir. Hukumat mamlakatga bir necha narkotik moddalami kirishini to‘xtatgan va ko‘plab kontrabandachilami hibsga olgan paytda, bunday moddalar narxi oshadi va shu sababli ulaming miqdori kamayadi. Giyohvand moddaga bo‘lgan talab, ya’ni istalgan narxda sotib oladiganlar soni o‘zgarmaydi. 9-rasmda ko‘rsatilganidek, taqiq takhf egri chizig‘ini chap tomonga Sj dan S₂ ga surdi, talab esa o‘zgarishsiz qoldi. Muvozanat narxi P] dan P₂ ga ko‘tarildi, muvozanat miqdor esa Q! dan Q₂ ga pasaydi. Muvozanat miqdorining kamayishi shuni ko‘rsatadiki, narkotik moddalaming taqiqi ulardan foydalanishni qisqartirdi.

Lekin giyohvand moddalarga doir jinoyatlarchi? Bu savolga javob berish uchun, giyohvand moddalardan foydalanuvchilar to‘ lagan pullarining umumiy qiymatini hisoblaymiz. Chunki juda kam

giyohvandlar narxlar oshganda odatlaridan voz kechadi, bu degani bunday moddalarga bo‘lgan talab elastik emas.

RASM 9