Toshkent moliya instituti mikroiqtisodiy

О ‘rtacha umumiy xarajat= Umumiy xarajat/Miqdor

ATC=TC/Q

va

Chekli xarajat=Umumiy xarajatdagi o'zgarish/Miqdordagi о ‘zgarish

MC=ATC/AQ

Bu yerda A belgisi, Grek harfi delta, o‘zgaruvchidagi o‘zgarishni ifodalaydi. Bu tengliklar qanday qilib umumiy xarajatdan o‘rtacha umumiy xarajat va chekli xarajatning olinishini ko‘rsatadi. Tadbirkor menejerlar bozorga qancha mahsulot chiqarish borasida o‘ylayotganlarida o‘rtacha umumiy xarajat va chekli xarajat tushunchalarini yodda saqlashi lozim.

3. 
   Xarajat egri chiziqlari va ularning shakllari
   

Gorizontal kesim firmaning mahsulotlari miqdorini va vertikal kesim chekli va o‘rtacha xarajatlami aks ettiradi. Grafik 4 egri chiziqdan iborat: o‘rtacha umumiy xarajat (АТС), o‘rtacha o‘zgarmas xarajat (AFC), o‘rtacha o‘zgaruvchan xarajat (AVC) va chekli xarajat (MC). Xarajat egri chiziqlari firma misolida aks ettirilgan va iqtisodiyotda ko‘pchilik firmalar uchun zarur bo‘lgan asosiy xususiyatlarga ega. Keling ushbu uchta jihatlami tahlil qilamiz: chekli xarajat egri chizig‘i shakli, o‘rtacha umumiy xarajat egri chizig‘i shakli va chekli va o‘rtacha umumiy xarajat o‘rtasidagi bog‘liqlik.

Hrmrtmng o'rtacha va ctickti \ai a jafiari egri chiziqlari

B


miqdori
u cpizma firma uchun o‘rtacha uimmiy xarajat (АТС), o'rtacha o‘zgarmas xarajat (AFCX oitaeha o'zgaravchan xarajat (AVC) va chekli xarajat (MC)ni aks ettiradi. Ushbu hamma egri chiziqlar 2- jadval asosida shakllantihlgan. Bu xarajat egri chiziqlari ko‘pchilik firmalar uchun alohida xususiyatga ega boigan uchta jihatga ega: 1) Chekli xarajat mahsulot hajmi o^ssishi bilan o*sadi; 2) O'rtacha umumiy хзщгй U-shaklidagi egri chiziqni aks ettiradi; 3) Chekli xarajat egri chizigi 0‘rtacha xarajat egri chizig'ini minimum umumiy o‘rtacha xarajat egri chizig'ida kesib o'tadi-