Toshkent moliya instituti mikroiqtisodiy

MPC = 100

A Yd

Кейнс Дж.М. Общая теория занятости, процента и денег. М.,1978. С.157.

463

Bu yerda: MPC (marginal propensity to consume) - iste’molga chegaralangan moyillik.

Yuqorida keltirilgan 4-jadval ma’lumotlariga ko‘ra ixtiyordagi daromad 410 sh.b.dan 430 sh.h.gacha oshgan holatda MRSni hisoblaymiz.

A S =420 - 405 =15; Д Yd =430 - 410 = 20;

MRS = (15/20) 100=75%;

Bu shuni hildiradiki, daromad 100 % ga (yoki bir birlikka) o‘zgarganda iste’mol 75 % (yoki 0,75)ga o‘zgaradi.

Jamg‘arishdagi o‘zgarishning ixtiyordagi daromad o‘zgarishdagi ulushi jamg‘arishga chegaralangan moyillik deyiladi.

AS

MRS = 100

A Yd

Bu yerda: MPS (marginal propensity to saving) - jamg‘arishga o‘rtacha moyillik.Yuqorida keltirilgan misolda:

Д Yd = 430 - 410 = 20 A S = 10 - 5 = 5

MRS = (5/20) 100 = 25%;

Shunday qilib, iste’molga chegaralangan moyillik 0,75 ni tashkil etgan bo‘lsa, jamg‘armaga chegaralangan moyillik 0,25 ni tashkil etadi. Daromadning o‘sgan qismi yoki iste’molga, yoki jamg‘armaga sarflanadi. Shu sabahga ko‘ra iste’mol va jamg‘arishga o‘rtacha moyillik ko‘rsatkichlari yig‘indisi 100%ga yoki koeffitsiyent ko‘rinishida lga teng bo‘ladi.

MRS + MRS =100% yoki 1.

MRS va MRS ancha barqaror ko‘rsatkichlar bo‘lib, juda sekin o‘zgarishga uchraydilar.

Nazorat savollar

1. 
   Daromad, iste’mol va jamg‘armalar o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlikka izoh bering?
   
2. 
   Avtonom iste’mol kategoriyasining mohiyatini tushuntirib bering.
   
3. 
   Iste’molga o‘rtacha va chegaraviy moyillik ko‘rsatkichlarini izohlab bering?
   
4. 
   Iste’mol grafigini izohlang.
   
5. 
   Jamg‘arish grafigini izohlang.
   
6. 
   Jamg‘armaga o‘rtacha va chegaraviy moyillik ko‘rsatkichlarini izohlab bering?
   
7. 
   Qaysi mablag‘lami investitsiya tarkibiga kiritamiz?
   
8. 
   Akselerator modelini tushuntirib bering.
   
9. 
   Kutilayotgan sof foyda normasi o‘zgarishi qaysi sabablarga ko‘ra ro‘y beradi va u investitsiya hajmiga qanday ta’sir ko‘rsatadi.
   
10. 
    Iste’mol, jamg‘arish va investitsiya funksiyalari qanday ko‘rinishga ega?
    

24. 
    BOB. INVESTITSIYA VA UNING IQTISODIYOTDAGI 0‘RNI
    

1. 
   Investitsiyalarning mohiyati, grafigi va funksiyasi
   

Investitsiyalar yoki kapital qo‘yilmalar - bu, hali buyumlashmagan, lekin ishlab chiqarish vositalariga qo‘yllgan kapitaldir. 0‘zining moliyaviy shakllga ko‘ra, ular foyda olish maqsadida xo‘jalik faoliyatiga qo‘yilgan aktivlar hisoblansa, iqtisodiy mohiyatiga ko‘ra investitsiyalar yangi korxonalar qurish, uzoq muddat hizmat ko‘rsatuvchi mashina va asbob-uskunalami yakuniy sotib olishga hamda shu bilan bog‘liq bo‘lgan aylanma kapitalning o‘zgarishiga ketgan xarajatlardir. Shuningdek, investitsiyalar tarkibiga uy-joy qurilishiga ketgan xarajatlar ham kiritiladi.

Investitsiyalami turlicha guruhlash mumkm. Makroiqtisodiy tahlilda eng ko‘p duch kelinadigan guruhlashda investitsiyalar investitsiyalash obyektiga ko‘ra uch turga bo‘linadi:

1. 
   Ishlab chiqarish investitsiyalari;
   
2. 
   Tovar-moddiy zaxiralariga investitsiya;
   
3. 
   U
   24.1-rasm. Avtonom investitsiyalar grafigi
   y-joy qurilishiga investitsiya.
   

Makroiqtisodiy tahlilda investitsiyalar dinamikasini belgilovchi omil sifatida real foiz stavkasi qaraladi. Real foiz stavkasi ortishi bilan investitsiyalar hajmi kamayishini kuzatishimiz mumkin. Chunki investorlar uchun qarz bahosi ortib, ular ko‘rsatadigan foyda normasini pasaytirib qo‘yadi.

Avtonom investitsiyalammg grafigi investitsiyalar hajmi foiz stavkasi dinamikasiga teskari proporsional tarzda o‘zgarishini ko‘rsatadi.

Avtonom investitsiya funksiyasi quyidagi ko‘rinishga ega: