Toshkent moliya instituti "menejmet" kafedrasi "menejment"

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                                   2-guruh 

 Jismoniy eskirish natijasida tovar narxi, uning foizi bir xil miqdorga kamaydi 

 

Savol: Tovarning dastlabki qiymati qancha bo‘lgan? 

 

―Sharq‖ kinoteatrida xar bir seansda biletlar narxi 1500 so‘m bo‘lganda – 300 tomoshabin, 

 

1000 so‘m 

bo‘lganda – 600 tomoshabin, 700 so‘m bo‘lganda 1200 tomoshabin zalni to‘ldirishi kuzatilgan. Zalda 

o‘rindiqlar soni 2000 ta.  

Savol: Maksimal daromad olish uchun chiptalarni qanday narxda sotish kerak?  

 

                                                                  3-guruh 

                                           

Vaziyat 

Davlat  tasarrufidan  chiqarilgan  mebel  ishlab  chiqaruvchi  kombinatga,  jamoa  tomonidan  saylangan 

yosh  mutaxassis  raxbar  bo‘ldi.  U  o‘ziga  ishongan,  mansabparast  bo‘lib,  kombinat  ishi 

ko‘rsatkichlarini yuqoriga ko‘tarish niyatida yonib ish boshladi.  

Direktor  Yaponiyada  bo‘lgaida  stol  tennisi  uchun  raketkalar  ishlab  chiqarish  bo‘yicha 

litsenziya  bilan  qaytdi.  Raketkalar  ishlab  chiqarish  g‘oyasi  uni  juda  qiziqtirib  qoldi.  Bu  juda  keng 

iste‘mol  extiyojiga  ega  bo‘lgan  tovar,  bozorda  yaxshi  raketkalar  yo‘q,  xatto  sifatsizlari  xam  kam 

degan xulosaga kelgan, o‘zi xam tennis ishqibozi bo‘lgan yosh raxbar asosiy ishlab chiqarishga xech 

qanday putur etkazmaydigan maxsulotni ishlab chiqarishga axd qildi.  

Raketkalar  ishlab  chiqarishni  yo‘lga  qo‘yish  qiyin  emas,  mebel  tayyorlovchilar  raketkani 

tayyorlashni  tez  o‘zlashtirib  oladilar,  xom-ashyo  asosiy  ishlab  chiqarish  uchun  zarur  bo‘lgan 

maxsulotdan  iborat,  xatto  raketkalarni  chiqindilardan  xam  ishlab  chiqarsa  bo‘ladi,  deb  qaror  qildi 

yosh raxbar.  

O‘z  maslakdoshlari:  bosh  injener,  reja  bo‘limi  xodimi  va  buxgalterni  yig‘ib,  o‘zaro 

maslaxatlashib  olishdi.  Bu  ish  samarali  bo‘ladi,  degan  xulosa  qilindi.  Yiliga  million  dona  raketka 

ishlab chiqarilsa, ish xaqi xam bir necha millionni tashkil qiladi, deb xom cho‘t qilindi.  

Lekin bu mutaxassislarni qanday raketkalarni, qancha miqdorda ishlab chiqarish o‘ylantirib 

qo‘ydi.  Yaponiya  litsenziyasiga  ko‘ra  ikki  turdagi:  qimmat-  yuqori  sifatli  va  arzonroq  –  sifati  xam 

shunga yarasha raketkalar ishlab chiqarish ko‘zda tutilgan.  

Qaysi  turini  va  qancha  miqdorda  ishlab  chiqarish  foyda  olib  keladi?  Degan  savol  ularni 

qiynab qo‘ydi.  

Qimmat  raketkalar  albatta  ko‘p  foyda  olib  keladi,  lekin  ular  ommaviy  extiyojga  ega 

bo‘ladimi?  Qimmatlarini  ko‘p  miqdorda  ishlab  chiqarsak,  bir  qismi  sotilmay  qolishi  mumkin. 

Arzonidan  ko‘p  ishlab  chiqarsak,  sifatli,  qimmat  raketkani  xoxlovchilar  uchun  bunday  raketkalar 

etmay  qolishi  mumkin.  Shu  bilan  birga  pulni  yo‘qotish  tavakkalchiligi  xam  istisno  emas,  degan 

fikrlar mebel kombinati raxbari va mutaxassislarini qiynab qo‘ydi.  

- 

kelinglar avvaliga qimmat raketkalarni uncha ko‘p bo‘lmagan miqdorda ishlab chiqaramiz, 

tavakkalchilikdan yo‘qotishni xam minimallashtiramiz dedi, extiyotkor buxgalter.  

- 

Men bu  fikrga qo‘shilmayman dedi bosh  muxandis. Men  ishlab chiqarish  xajmini  yarmini 

qimmat  raketkalar  tashkil  qilishi  kerak,  deb  xisoblayman.  Shunda  yaxshigina  daromad 

qilamiz. Albatta bu qaror xam tavakkalchilikka asoslangan,  lekin tavakkal qilmagan odam 

xech qanday yutmaydi, deb o‘z fikrini ma‘qulladi.  

- 

Rejalashtirish  bo‘limi  boshlig‘i,  tajribalariga  asoslangan  xolda,  qarorni  ―oltin‖  o‘rtasini 

qabul qilish, ya‘ni ko‘p xam emas, kam xam emas darajada ishlab chiqarish kerak dedi.  

Savol: Yosh raxbar qanday qaror qabul qilishi lozim?  

 

 

---

341