Toshkent moliya instituti "menejmet" kafedrasi "menejment"


Tovarni xarid qilishning to„la qiymati



Download 8,39 Mb.
Pdf ko'rish
bet313/750
Sana31.12.2021
Hajmi8,39 Mb.
#235710
1   ...   309   310   311   312   313   314   315   316   ...   750
Bog'liq
Menejment barcha fak. UMK 2020

Tovarni xarid qilishning to„la qiymati. Ilgari aytib o‗tilganidek, xaridorning 

asl  xarajatlari  faqat  to‗langan  narx  emas,  balki  ayir-boshlash  shartlari  bilan  ham 

belgilanadi.  Bu  xarajatlar  egalik  hu-quqining  o‗tishidagi  muayyan  jarayonni: 

to‗lov  tartibi,  yetkazib  berish  shartlari  va  muddatlari,  sotishdan  keyingi  xizmat 

ko‗r-satish va hokazolarni to‗lig‗icha qamrab oladi. Ba‘zi hollarda, ma-salan, agar 



200 

 

sotuvchi  boshqa  mintaqada  boisa,  xaridor  narxlarni  taqqoslash,  muzokaralar  olib 



borish va bitimni imzolash jarayo-nida katta mablag‗larni sarflaydi. Xuddi shunga 

o‗xshab,  agar  xaridorning  texnik  talablari  muayyan  ishlab  chiqaruvchiga  moi-

jallangan  bo‗lsa  va  u  shu  paytda  yetkazib  beruvchilarni  almashtir-sa,  o‗tish 

xarajatlari  uning  uchun  katta  bo‗lishi  mumkin.  O‗tish  xarajatlarining  asosiy 

manbalari quyidagilardir: 

— ishlab  chiqarilayotgan  tovarlarni  yangi  yetkazib  beruvchining 

mahsulotiga moslashtirish maqsadida yangilash xarajatlari;  

— tovarni iste‘mol qilish yoki undan foydalanish odatlaridagi o‗zgarishlar; 

— foydalanuvchilarni o‗qitish yoki qayta tayyorlash xarajatlari; 

— yangi  tovarlardan  foydalanish  uchun  zarur  bo‗lgan  yangi  asbob-

uskunalarga ajratilgan investitsiyalar; 

— qayta tashkil qilish va o‗zgarishlar bilan bog‗liq ruhiy  muammolarga 

ketadigan xarajatlar. 

O‗tish xarajatlari mavjud bo‗lganda xaridor uchun aniq qiy-mat tovarning 

sotuv narxidan bir necha baravar yuqori bo‗ladi, 

Shunday  qilib,  xaridorning  nuqtayi  nazaridan  qaraganda,  narx 

tushunchasi  nominal  baho  doirasidan  chetga  chiqib,  xaridor  oladigan  barcha 

foydalarni  va  uning  barcha  xarajatlarini  o‗z  ichiga  oladi.  Shuning  uchun 

xaridorning  narxga  sezgirlik  darajasida  monetar  narx  bilan  bir  qatorda  barcha 

ko‗rsatib o‗tilgan foyda va xarajatlar hisobga olinishi lozim. 

Narx bo‗yicha strategik qarorlarning muhimligi quyidagilardan iborat: 

•  o‗rnatilgan narx-talabning darajasi va sotuvning hajmini aniqlaydi. Juda 

yuqori yoki past narx tovarning muvaffaqiyatiga ta‘sir ko‗rsatishi mumkin; 

•  sotuv  narxi  butun  ish  faoliyatining  rentabelligini  aniqlaydi,  faqatgina 

foydaning  darajasini  emas,  balki uning sotuv hajmi  orqali aniqlaydi. Narxning 

ma‘lum bir darajada o‗zgarishi rentabellikka katta ta‘sir ko‗rsatishi mumkin; 

•  sotuv  narxi  umumiy  qabul  qilinishiga  yoki  markasiga  ta‘sir  etadi  va 

potensial sotib oluvchilarning ko‗z oldida markaning imijini tashkil etuvchilardan 

biri hisoblanadi; 

•  narx markaning boshqa komponentlariga qaraganda bu raqobatli tovarlar  va 

markalarni  taqqoslash  uchun  qulay  asos  hisoblanadi.  Narxning  ozgina  o‗zgarishi 

bozor orqali tezgina seziladi va bu holat  bozorning  muvozanatini buzishi  mumkin. 

Narx  bu  raqobat  sirlarining  o‗zaro  bog‗lanishida  asosiy  nuqta  hisoblanadi.  Narx 

strategiyasi  marketing  strategiyasi  tashkil  etuvchilari  bilan  o‗zaro  bogiiq  bo‗lishi 

kerak.  Narxning  ichida  tovar  pozitsiyasini  mustahkamlaydigan  tovarni  qadoqlash, 

rivojlanishi-va reklama xarajatlari bo‗lishi shart. 

Har  bir  firmaning  maqsadi  shuki,  u  o‗zining  rentabelligini  ta‘minlash  va 

foydaning katta hajmda kelishiga qaratiladi. Bu keng maqsadlar turli yo‗llar bilan 

amalga oshirilishi mumkin. 

 


Download 8,39 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   309   310   311   312   313   314   315   316   ...   750




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish