Toshkent moliya instituti "menejmet" kafedrasi "menejment"

27-chizma. Xaridorlar xulq-atvorining oddiy modeli 

 

Chizmada  ko‘rsatilganidek,  marketingning  uyg‘unlashtiruvchi  omillari  va 

boshqa qo‘zg‘atuvchilari  xaridor ongining  "qora  qutisi"ga kirib  boradi  va  ma'lum 

bir  javob  reaktsiyasini  vujudga  keltiradi.  Quyidagi  28-chizmada  esa  o‘sha  oddiy 

modelning birmuncha kengaytirilgan shakli keltirilgan. 

 

 

 

 

Markеtingning 

uyg‘unlashtiruvchi omillari va 

boshqa qo‘zg‘atuvchilari

 

 

 

Xaridor ongining    ―qora 

qutisi‖

 

 

 

Xaridorning

 

javob

 

rеaktsiyasi

 

 

---

186 

 

 

   

 

 

 

 

    

 

 

 

 

 

 

 

 

 

        

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

28-chizma. Xaridorlar xulq-atvorining kengaytirilgan modeli 

 

Keltirilgan  28-chizma  ma'lumotlaridan  ko‘rinib  turibdiki,  marketingning 

qo‘zg‘atuvchi  omillari  o‘z  ichiga  tovar,  narx,  reklama  va  sotishni  rag‘batlantirish 

kabi  asosiy    to‘rtta    elementni  o‘z  ichiga  oladi.  Bundan  tashqari,  qo‘shimcha 

qo‘zg‘atuvchi  omillar  ham  iste'molchilarning  xulq  atvoriga  ta'sir  ko‘rsatadi. 

Bularga  iqtisodiy,  ilmiy-texnikaviy,  siyosiy  va  madaniy  muhitlarni  keltirish 

mumkin.  Bu  hamma  qo‘zg‘atuvchilar  xaridorlar  ongining  "qora  quti"sidan  o‘tib 

kuzatish mumkin bo‘lgan xaridor reaktsiyasini vujudga keltiradi. Bu reaktsiya o‘z 

navbatida nima xarid qilinganligi kabi jarayonlarda o‘z ifodasini topadi. 

Bozorda  faoliyat  yurituvchi  marketologning  vazifasi  esa  xaridor  ongining 

"qora  quti"sida  nima  ro‘y  berayotganligini  aniqlashdan  iboratdir.  "Qora  quti"ning 

o‘zi esa ikki qismdan tashkil topgandir. Birinchi qismi - qo‘zg‘atuvchilarni qanday 

qabul  qilishi  va  unga  munosabatiga  asosiy  ta'sir  ko‘rsatuvchi  xaridorlar  tavsifi 

bo‘lsa, ikkinchisi esa xaridorning qaror qabul qilish jarayoni hisoblanadi.