Toshkent moliya instituti "menejmet" kafedrasi "menejment"

Kichik muammo: Narx qanday tartibga solinishi kerak? 

2.1. Kompaniya yakuniy narxni qanday to‟g‟irlaydi? 

Kompaniya xarajatlar, talab yoki raqobatga yo‘naltirilgan usullar yordamida 

belgilagan  narx  bu  –  tovarning  bazaviy,  yoki  preyskurant  narxi.  Bazaviy  narxga 

tuzatish  kiritish  chegirma,  pulni  qaytarish,  narx  stimuli,  geografiktuzatish  yoki 

«silliqlanmagan» narx ko‘rinishida qabul qilinishi mumkin.  

Xulosa.  CHegirmalar  xaridorlarni  ko‘proq  partiyada  tovar  sotib  olish  yoki 

marketing  funktsiyalari  ta‘riflarini  bajarish,  mavsumiy  bo‘magan  xaridlar  yoki 

schetni  tezroq  to‘lashga  undashi  ko‘zda  tutilgan.  Qaytarish  bu  –  sotuvchiga 

ko‘rsatilgan xizmat evaziga xaridorga to‘lanadigan to‘lovlardir. Narx stimullari bu 

---

369 

 

xaridorlarni  tovarga  qiziqtirish  maqsadida  qisqa  muddatli  chegirmalardir. 

Geografik tuzatishlar tovar etkazib berish bo‘yicha transport xarajatlaridagi farqni 

hisobga  olishi  ko‘zda  tutilgan.  «Silliqlanmagan»  narx  bu  –  arzonroq  narx 

tasavvurini  uyg‘otadigan,  «yumaloq»  narx  bilan  taqqoslaganda  bir  birlikka 

pasaytirish tomon narxga tuzatish kiritishdir.  

2.2. Kompaniya narxlarni qanday tahlil qiladi va nazorat qiladi? 

Kompaniyalar  xaridorlar  va  raqobatchilarning  kompaniya  belgilagan 

narxlarga reaktsiyasini aniqlagan holda narxni tahlil qiladi. Bu narx uning asosida 

belgilangan  talab  bahosi  to‘g‘riligini  aniqlash  uchun  xaridlarni  pasaytirishni 

nazarda  tutadi.  Bu  shuningdek,  qarshi  choralar  ko‘rish  zaruratini  aniqlash 

maqsadida raqobatchilar reaktsiyasini tahlil qilishni talab qiladi. Ikkala holatda ham 

preyskurant narxini o‘zgartirish talab qilinishi mumkin.