Toshkent moliya instituti "menejmet" kafedrasi "menejment"

Texnologik  muhit  bevosita  ilmiy  texnika  taraqqiyoti  (ITT)  ta‘sirida 

shakllanadi  va  shuning  uchun  talab  va  uning  rivojlanish  yo‘nalishlarini 

belgilaydigan eng muhim omil bo‘lib hisoblanadi. Boshqa tomondan esa ITT ta‘siri 

marketing muhitining boshqa sohalari, jumladan, demografik, siyosiy va hokazolar 

ta‘siridan  kuchli  bo‘ladi.  Iqtisodiyoti  rivojlangan  davlatlarda  ITTni  belgilaydigan 

sohalarga asosiy e‘tibor beriladi, jumladan: 

 informatika va hisoblash texnikasi; 

                                                           

6

 Phillip Kotler, Gary Armstrong. Marketing asoslari. 15-nashr. Darslik. ―Pearson Education Limited‖ nashriyoti. 

2014 yil. 104-105 betlar. 

 

 

 

---

165 

 

 ko‘p marta ishlatiladigan fazoviy texnika; 

 biotexnologiya; 

 qattiq jismli elektronika; 

 robototexnika; 

 materialshunoslik; 

 noan‘anaviy energiya manbalari bilan ishlash texnologiyasi; 

 ekologiya; 

 tug‘ilishni tartibga solishning samarali usullari va hokazo. 

Texnologik  muhit  ehtimol  bugungi  kunda  taqdirimizni  shakllantirayotgan 

eng  shiddatli  kuch  hisoblanar.  Texnologiyalar  antibiotiklar,  robot  jarroxligi, 

elektronika, smartfonlar va Internet kabi ajoyibotlarni ishlab chiqdi. U shuningdek 

atom  bombasi,  kimyoviy  qurollar  va  tajovuzkor  qurollar  kabi  tahdidlarni  ham 

yaratdi.  Yana  u  televizor,  avtomobil  va  kredit  kartalari  singari  in`omlarni  ham 

taqdim  etdi.  Bizning  texnologiyaga  bo`lgan  munosabatimiz  biz  uning 

ajoyibotlarimizdan ta`sirlanishimizga ko`proq bog`liqdir.  

Yangi  texnologiyalar  marketologlar  uchun  hayratlanarli  imkoniyatlarni 

taqdim  etadi.  Masalan,  siz  o`zingiz  xarid  qilayotgan  tovarlarinigizga  juda  kichik 

uzatkichlar o`rnatilishi va uni sotib olish joyidan boshlab to uni iste`moldan so`ng 

uloqtirib yuborguningizgacha jarayonlarni yozib borishi haqida nima deb o`ylagan 

bo`lardingiz?    Bir  tomndan  u  iste`molchi  va  sotuvchilarga  ustunliklarni  taqdim 

etadi. Ikkinchi tomondan, u biroz qo`rqinchli bo`ladi.  

Ko`plab firmalar allaqachon tovarlarni taqsimot kanallaridagi turli nuqtalarda 

kuzatib  borish  uchun  ―RFID‖  texnologiyasini  qo`llamaoqda.  ●Masalan, 

―Wallmart‖  o`zining  taqsimot  markazlarida  ―RFID‖  texnologiyasini  joriy 

etishlariga  ta`minotchilarini  undaydi.  Bugungi  kungacha,  600  mingdan  ortiq 

―Wallmart‖ ta`minotchilari shunday qilishmoqda.  

Texnologik muhit juda tez o`zgarmoqda. 100 yil yoki xatto 30 yil muqaddam 

mavjud  b`olmagan  bugungi  kunning  tovarlari  haqida  o`ylab  ko`ring.  Abraham 

Linkoln  avtomobillar,  samalyotlar,  radiolar, 

eletr  lampalari  haqida  umuman  bilamagan. 

Woodrow  Wilson  televizor,  avtomat  idish 

yuvish moslamalari haqida bilmagan.  

Yangi  texnologiyalar  yangi  bozorlani 

va  imkoniyatlarni  yaratdi.  Biroq,  har  bir 

yangi texnologiya eskisini o`rnini egallaydi. 

Tranzistorlar  vaakumli  trubina  sanoatiga 

zara  keltirdi.  Raqmli  forografiya  plyonka 

sanoatiga ziyon keltirdi.  Agar eski sanoatlar 

yangi  texnologiyaga  qarshi  kurashsa  yoki 

unga  e`tabor  bermasa,  ularning  biznesi 

yo`qolib 

boradi. 

Shuning 

uchun 

marketologlar yangi texnologiyalarni uzluksiz kuzatib borishlari kerak.