Toshkent moliya instituti "menejmet" kafedrasi "menejment"

14.1-sxema. Boshqaruv resurslari va samaralari. 

 

Shunday  qilib,  boshqaruv  samaradorligi-bu  ishlab  chiqarish  samaradorligini 

oshirishda boshqarishning rolini oshirishdan iboratdir. 

 

Mezon  (kriteriya)-bu  taqqoslash  yoki  baholash  uchun  o‗lchov,  andoza. 

Masalan, mehnat-kishi qadr-qiymatining mezonidir. Yoki aniqroq misollar: 

 

10-jadval 

Mezonlar 

Samarador-

lik mezoni 

       S 

           >1 

       x  

S-samara 

X-mazkur samara uchun sarflangan xarajat 

Inteensiv-lik 

mezoni 

      J

mu 

          >1 

     J

fq

 

J

mu

-mehnat unumdorligining o‗sish sur‘ati 

J

fq

-fond bilan qurollanishning o‗sish sur‘ati 

Iqtisodiy 

barqarorlik 

mezoni 

     J

mu

 

          >1 

     J

ihf

 

J

mu

-mehnat unumdorligining o‗sish sur‘ati 

J

ihf

-ish haqi fondining o‗sish sur‘ati 

 

 

 

Davlat 

byudjetidagi 

taqchillik 

mezoni 

B

d

 

    =0,97yoki  

B

x 

0,965 

B

d

-byudjetning daromad qismi 

B

x

-byudjetning xarajat qismi 

Bu taqchillik 3-3,5 foizdan oshmasligi kerak. 

Ehtiyojni 

qondirish 

mezoni 

IF 

        



1 

IF

n

 A 

IF

n

-oziq-ovqat, kiyim-kechak, oyoq kiyimi va 

hakozalarning jon boshiga iste‘mol qilish 

normasi 

A-standartlashgan aholi soni 

 

Boshqaruv mehnati samaradorligining mezoni qo‗yidagicha ko‗rinishga ega:

 

 

 

 

S 

 

 

 

     --------- 



1 

 

 

 

 

B

x

 

---

82 

 

Bu erda, 

S-samara 

B

x

-boshqaruv xarajatlari 

Boshqaruv xarajatlari: 



  axborot olish va uni qayta ishlash; 



 

boshqaruv qarorlarini qabul qilish va ularni amalga oshirish bilan bog‗liq 

xarajatlar; 



 

ilmiy  ishlanmalar,  loyihalash,  tajriba  va  seriyali  ishlab  chiqarishni  o‗z 

ichiga oluvchi bosqichlar xarajati; 



  mahsulotlardan foydalanish xarajatidan iboratdir. 

Boshqacha  qilib  aytganda,  bunga  boshqaruvning  barcha  funktsiyalarini 

bajarish bilan bog‗liq xarajatlar kiradi. 

Ko„rsatkich  – bu biror narsaning rivoji, o‗zgarishini bildiruvchi belgi yoki 

narsa.  Ko‗rsatkichlar  mutloq  va  nisbiy  ko‗rinishlarda  bo‗lishi  mumkin.  Mutloq 

ko‗rsatkichlar aniq sharoitda sodir bo‗lgan voqea va hodisaning miqdorini, hajmini, 

qiymatini ifodalaydi. Nisbiy ko‗rsatkichchlar esa u yoki bu mezonning intensivlik 

darajasini tavsiflaydi.