Toshkent moliya instituti "menejmet" kafedrasi "menejment"

4.1. Boshqarish strukturasining mazmuni 

"Struktura"  -  lotincha  so‘z  bo‘lib,  narsalar  tarkibiy  qismlarining  o‘zaro 

bog‘liq, ravishda joylashishi, tuzilishini bildiradi. 

Boshqarish strukturasi deganda boshqaruv maqsadlarini amalga oshiruvchi 

va  funktsiyalarni  bajaruvchi  bir-biri  bilan  bog‘langan  turli  boshqaruv  organlari  va 

bo‘g‘inlarining majmui tushuniladi. Boshqarishning u yoki bu vazifalarini hal qilish 

uchun  muayyan  organlar  tuziladi.  Boshqarish  organlari  tizimi,  quyi  organlarning 

yuqori  organlarga  bo‘ysunishi  va  ular  o‘rtasidagi  o‘zaro  aloqa  boshqarish 

strukturasi  tushunchasini  tashkil  qiladi.  Bunday  struktura  odatda  "boshqaruv 

apparati strukturasi" deb yuritiladi. U biron-bir boshqaruv organining (vazirlikning 

boshqaruv  apparati,  korxonaning  boshqaruv  apparati  va  h.k)  bo‘limlari  tarkibini 

bildiradi. 

Boshqarish  strukturasi  ishlab  chiqarish  strukturasi  bilan  ham  ifodalanadi. 

Bunda boshqarishni tashkil etishning dastlabki va belgilovchi omili ishlab chiqarish 

jarayoni  bo‘lib  hisoblanadi.  U  o‘zaro  bog‘langan  asosiy,  yordamchi  va  xizmat 

ko‘rsatuvchi  jarayonlardan  iborat  bo‘lib,  bu  jarayonlar  bo‘limlar  va  xodimlar 

o‘rtasida mehnat taqsimotini talab qiladi. Shu maqsadda ishlab chiqarish bo‘limlari 

va ularga xos bo‘lgan boshqaruv apparati tuziladi. 

Bo‘linmalar  yig‘indisi,  ularning  tarkibi  va  o‘zaro  aloqa  shakllari 

korxonalarning  ishlab  chiqarish  strukturasini  tashkil  etadi.  Har  bir  korxona  o‘ziga 

xos ishlab chiqarish strukturasiga egadir. 

Shunday qilib, boshqarishning maqsadlari, funktsiyalari, vazifalari, ob'ektlari 

va organlari uning tashkiliy strukturasini belgilab beradi. 

 Tashkiliy  strukturalarni  hosil  qiladigan  boshqarish  organlari  boshqaruv 

bo‘g‘inlari va boshqaruv bosqichlari shaklida bo‘ladi.