Toshkent moliya instituti "menejmet" kafedrasi "menejment"

 Innovatsion tashkiliy tizimni qayta qurish. 

Mahsulotni  hozirgi  davr  texnologiyalarida  ishlab  chiqarish  e‘tiborga 

sazovordir.  Yangi  texnologiyani  tadbiq  etishda  mahsulotning  «hayotiy  tsikli»  rol 

o‗ynaydi.  Hayotiy tsikl – loyihani yangi texnikaga tadbiq etilishi va iste‘molchini 

talabini qondirish bilan bog‗liq bo‗lgan bir qancha bosqichlardan iborat.  

Boshlang‗ich  hayotiy  bosqichda  yagona  texnik  topshiriq  bo‗yicha  ilmiy 

izlanishlar  olib  boriladi.  Ular  quyidagilardan  iborat:  yagona  texnik  topshiriqni 

ishlab  chiqish,  izlanish  yo‗nalishini  tanlash,  nazariy  va  amaliy  izlanishlar,  ilmiy 

izlanishlar natijasini umumlashtirish va bah 

olash. 

Ikkinchi  hayotiy  bosqichda  amaliy  konstruktorlik  ishlari  amalga  oshiriladi. 

Bunda konstruktorlik hujjatlari ishlab chiqiladi, texnik takliflar, eskiz loyiha, texnik 

loyiha,  konstruktorlik  hujjatlashlar.  Amaliy  konstruktorlik  ishlaridan  yangi 

texnologiyalarni yaratishda foydalaniladi. 

Hayotiy tsiklning keyingi bosqichlarida mahsulot, ya‘ni yangi texnologiyani 

ishlab chiqarishga qo‗yiladi. 

Yangi texnikani quyidagi topshiriqlar bajarilgandan so‗ng, ishlab chiqarishga 

tadbiq  etiladi:  yangi  texnologiya  ishlatish  uchun,  yangi  texnikadan  mahsulot 

chiqarib topshirish uchun, kamchiliklarni to‗g‗rilash. 

Bu bochqichlarni o‗tgan texnika yangiliklari bozorga olib chiqilishi mumkin. 

 Hayotiy  tsiklning  yakuniy  bosqichida  yaratilgan  texnologiya  iste‘molchi 

tomonidan foydalaniladi.  

---

84 

 

Menejer vaqtdan yutish uchun yuqorida aytib o‗tilgan barcha bosqichlarning 

bajarilish  vaqtini    bilishi  zarur.  Yangilikni  yaratishda  bilim  darajasi  katta  rol 

o‗ynaydi. Chunki ilmiy izlanish bosqichida yangilik yaratishga asos yaratiladi. Bu 

erda  avtomatlashtirilgan  sistemada  ilmiy  izlanish  olib  borish  alohida  o‗rin  tutadi. 

Bu quyidagi imkoniyatlarni ochib beradi: 

  Mashinaning ―xotira‖sidagi barcha qonunlar va axborotlar ishlatiladi. 

  Vaqt tejaladi. 

  Axborotlarning  ba‘zi  qismi  tekshiruv  o‗tkazilayotgan  joyga  o‗zgarishsiz 

uzatiladi. 

  Mahsulotning konstruktsiyasini kompyuterda ishlab chiqish. 

  Mahsulotning sifatini va ishlatish uchun osonligini tekshirish. 

Hayotiy tsiklning barcha bosqichlarida mashinani rivojlantirishning yana bir 

metodi funktsional  qiymat tahlilidir. 

Bu  metod  birinchi  bo‗lib,  AQSh  da  1947  yilda  «Djeneral  elektrik» 

kompaniyasida  ishlab  chiqildi.  Injener  Lourens  D.  Mayls  shunday  degan:  ishlab 

chiqarishda  to‗xtalishlarni  oldini  olish  uchun  avvalambor,  mahsulotning 

iste‘molbopligi va texnik funktsional qismlarini tahlil qilish zarur. Bundan maqsad 

qancha tovar ishlab chiqarilganda tovar talab va ehtiyojni qondirishini aniqlashdir. 

Kerakli  natijani  olish  uchun  ham  foyda  va  xarajatlar  o‗rtasidagi  proportsiya 

muhimdir.