Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Kalandarova

i
t
Shahami tashkil etuvchi korxonani tanlovda sotishning majburiy 
shartlari quyidagilar hisoblanadi:
- shahami tashkil etuvchi korxona sotilayotgan paytda unda ishlab 
turgan xodimlarning kamida etmish foizi uchun ish joylarini saqlab 
qolish;
- shaharni tashkil etuvchi korxonaning faoliyat sohasi o ‘zgartirilgan 
taqdirda mazkur xodimlami qayta o ‘qitish yoki ishga joylashtirish 
borasida xaridoming majburiyatlari.
Davlatning mudofaa qobiliyati va xavfsizligi saqlab turilishini 
ta’minlovchi 
korxonani 
tanlovda 
sotishning 
majburiy 
shartlari 
quyidagilar hisoblanadi:
648

---

- davlatning mudofaa qobiliyati va xavfsizligi saqlab turilishini 
ta’minlovchi 
korxona 
mulkiy 
majmuasining 
hamda 
safarbarlik 
maqsadidagi mol-mulkning belgilangan maqsadi saqlab qolinishini 
ta’minlash;
- qarzdorning davlat mudofaasiga oid buyurtmalar, davlatning 
mudofaa qobiliyati va xavfsizligi sohasidagi ehtiyojlarini ta’minlashga 
doir ishlami amalga oshirish bilan bog‘liq shartnomalami bajarish.
Tabiiy monopoliyalaming subyekti bo‘lgan korxonani tanlovda 
sotishning majburiy shartlari quyidagilar hisoblanadi:
- tabiiy monopoliyalar to6g 4risidagi qonun hujjatlarining tartibga 
solish predmeti b o ig a n tovarlar yetkazib berish shartnomalari bo'yicha 
qarzdorning majburiyatlarini sotib oluvchi o ‘z zimmasiga olishga 
roziligi, ishlab chiqarilayotgan va (yoki) realizatsiya qilinayotgan 
tovarlardan (ishlardan, xizmatlardan) iste’molchilarning erkin foydalana 
olishi ta’minlanganligi;
- agar qarzdorning faoliyati litsenziyalanishi lozim bo‘lsa, tegishli 
faoliyat turini amalga oshirish uchun xaridorda litsenziya bo‘lishi.
Agar shaharni tashkil etuvchi korxona hamda unga tenglashtirilgan 
korxona tanlov shartlarida sotilmagan bo4Isa, korxona auktsionda 
sotiladi.
Qishloq 
x o ‘jaligi 
korxonalari 
bankrotligining 
о ‘ziga 
xos
xususiyatlari
. Qishloq xo‘jaligi korxonalar ini ng bankrotligi to‘g ‘risida
i
ish qo‘zg‘atilgunga qadar ularga nisbatan qonun hujjatlarida belgilangan 
tartibda sudgacha sanatsiya qilish qo4llanilishi mumkin.
Sudgacha sanatsiya qilish muddati mobaynida tabiiy ofatlar va 
boshqa fors-major holatlar tufayli qishloq xo‘jaligi korxonasining ishlab 
chiqarishida pasayish va moliyaviy ahvolida yomonlashish sodir bo'lgan 
bo‘lsa, sudgacha sanatsiya qilish muddati o ‘n ikki oyga uzaytirilishi
mumkin.
Qishloq xo'jaligi korxonasining bankrotligi to‘gcrisidagi ish ko'rib 
chiqilayotganida mahalliy davlat hokimiyati organlari ham ishda ishtirok 
etuvchi shaxslar bo'lishi mumkin.
649

---

Qishloq xo‘jaligi korxonasida kuzatuv, sud sanatsiyasi va tashqi 
boshqaruv etishtirilgan tovar qishloq xo‘jaligi mahsulotini realizatsiya 
qilish uchun zarur vaqtni hisobga olgan holda qishloq xo'jaligi 
ishlarining tegishli davri tugagunga qadar b o ig an muddatga joriy 
etiladi. Bunda kuzatuv taomili muddati uch oydan, sud sanatsiyasi va 
tashqi boshqaruv taomillari muddati belgilangan muhlatdan oshib 
ketmasligi lozim.
Sud sanatsiyasi yoki tashqi boshqaruv muddati mobaynida tabiiy 
ofatlar va boshqa fors-major holatlar tufayli qishloq xo'jaligi 
korxonasining ishlab chiqarishida pasayish va moliyaviy ahvolida 
yomonlashish sodir b o ig a n boisa, sud sanatsiyasi yoki tashqi
boshqaruv muddati o ‘n ikki oyga uzaytirilishi mumkin.
Fermer xo‘jalik!ariga va yuridik shaxsni tashkil etgan holdagi 
dehqon xo'jaliklariga nisbatan tashqi boshqaruv taomili joriy etilmaydi.
Qarzdorning mol-mulkini sotishda (undan o'zganing foydasiga voz 
kechishda) sud boshqaruvchisi yoki qarzdorning rahbari qishloq
xo‘jaligi korxonasini dastlabki kimoshdi savdosida sotishga mulkiy 
majmua sifatida qocym ogci lozim.
Qarzdorning 
mol-mulkini 
sotib olishda 
imtiyozli 
huquqqa,
shuningdek, erga egalik qilish huquqiga qishloq xo‘jaligi mahsuloti 
etishtirish bilan shug‘ullanayotgan va qarzdorning er uchastkasiga
bevosita tutash er uchastkasiga egalik qiluvchi shaxslar ega boiadilar.
i
Sud boshqaruvchisi yoki qarzdorning rahbari mazkur mol-mulkni, 
shuningdek mulkiy huquqlami sotishda (ulardan o‘zganing foydasiga 
voz kechishda) mazkur mol-mulk va mulkiy huquqlar qiymatini 
baholashdan oikazishni tashkil etishi hamda shaxslarga mol-mulkni 
baholangan qiymatida taklif etishi shart.
Qishloq xo‘jaligi korxonasi bankrotlik oqibatida tugatilgan taqdirda 
mazkur korxonaga berilgan er uchastkalari 
qonun hujjatlarida 
belgilangan tartibda boshqa shaxsga berilishi yoki o'zga shaxsga oiishi 
mumkin.