Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Kalandarova

balansi (2017-2018 yy.)
Ko‘rsatkichlar
2017-2018yy.
01.01.20
17 yil
01.04.20
17 yil
01.07.20
17 yil
01.10.20
17 yil
01.01.20
18 yil
AKTIV
1. 
Uzoq 
muddatli 
aktivlar
10 219
731 945
11 151
959 813
11 195
178 476
11
778 032
823
12 593
199 960
540

---

Asosiy 
vositalar 
boshlang‘ich qiymati
10 527 
417 487
11 341 
824 771
13 056 
620 251
13 
186 532 
286
14 773 
593 626
Asosiy 
vositalar 
eskirish qiymati
3 423 
307 367
3 788 
793 507
3 945 
211 086
4
125 679 
858
4 320 
658 666
Asosiy 
vositalar 
qoldiq qiymati
7 104 
110 120
7 553 
031 264
9 111
409 165
9
060 852 
428
10 452 
934 960
Nomoddiy 
aktivlar 
qoldiq qiymati
417 151
335 519 526 894 435 179 345 379
Kapital qo‘yilmalar
2 834 
711 892
3 308 
810 890
1 783 
170 063
2
396 325 
565
1 572 
602 311
Boshqa uzoq muddatli 
aktivlar
280 
492 782
289 
782 140
300 
072 354
320 419 
651
567 317 
310
2. Joriy aktivlar
2 978
372 713
3 522
490 664
4 234
880 927
10
571 776
648
11 683
693 105
Ishlab 
chiqarish 
zaxiralari
819 530 
511
761 929 
334
807 974 
274
805 958 
807
1 047 
437 972
Kelgusi 
davr 
xarajatlari
1 366 
091 169
1 926 
260 257
2 439 
824 162
8
466 493 
743
8 441 
062 224
Pul m ablagiari
171 917
383
167 990
329
198 395 
625
199 248 
750
468 669
767
Boshqa joriy aktivlar
117 
495 315
114 
011 429
118
290 042
112 380 
694
160 480 
738
Debitorlar, jami
503 338 
335
552 299 
315
670 396 
824
987 694 
654
1 566 
042 404
Shu jumladan:
Xaridor 
va 
buyurtmachilar 
bilan 
hisob-kitoblar
163 
855 350
162 
134 584
179 
194 017
304 669 
491
268 038 
094
Byudjetga 
avans 
toMovlari
7
740 384
6
510 004
8
801 153
5 388 
750
5 252 
951
Aktiv bo‘yicha jami
13 198
104 658
14 674
450 477
15 430
059 403
22 349
809 471
24 276
893 065
PASSIV
541

---

1. 
0 ‘z 
mablag‘lari 
manbasi
7 745
794 466
8 567
616 791
8 644
944 914
8 963
743 430
10 124
233 076
Ustav kapitali
614 384 
306
614 384 
306
614 384 
306
614 384 
306
828 202 
670
Rezerv kapitali
5 737 
851 427
6 360
555 463
6 480
827 061
6 590 
488 428
8 121 
422 920
Taqsimlanmagan
foyda
507 
693 607
416 
753 023
344 
928 794
160 996 
840
223 400 
675
Boshqa manbalar
885 865 
126
1 175
923 999
1 204
804 753
1 597 
873 856
951 206 
811
2. Majburiyatlar
5 452
310 192
6 106
833 686
6 785
114 489
13 386
066 041
14 152
659 989
Uzoq muddatli bank 
kreditlari va qarzlari
4 675 
490 146
5 329 
297 527
5 927 
142 095
12 154 
367 349
12 304 
013 149
Boshqa majburiyatlar
14 744 
216
12 729 
877
10 091 
394
9 142
953
8 878
479
Kreditorlik 
majburiyatlari, jami
762 
075 830
764 
806 282
847 
881 000
1 222 
555 739
1 839 
768 361
Shu jumladan:
Mol 
yetkazib 
beruvchilar 
va 
pudratchilarga 
majburiyatlar
219 
818 890
177 
094 949
250 
590 908
306 494 
641
514 650 
184
Byudjetga
majburiyatlar
20 
798 130
35 
632 293
40 
718 997
40 080
238
62 317 
043
Balans 
passivi 
bo‘yicha jami
13 198
104 658
14 674
450 477
15 430
059 403
22 349
809 471
24 276
893 065
“O‘zbekiston temir yo‘l!ari” 
A Jning 
moliyaviy natijalar
_______to4g4risidagi hisoboti (2016-2017 yy.) 
______
Ko‘rsatkichlar
2017 yil
2016 yil
Mahsulot (ish va xizmat)lami sotishdan sof 
tushum
5 180 801
340
3 362 225 
550
Sotilgan mahsulot (ish va xizmat)larning 
tannarxi
3 191 287
162
2 474 622 
038
Mahsulot (ish va xizmat)larni sotishning
yalpi foydasi
1 989 514
178
887 603
512
Davr xarajatlari
752 744 444
568 302 
199
542

---

Boshka operatsion xarajatlar
178 630 359
135 306 
333
Asosiy faoliyatning foydasi
1 415 400
093
454 607
646
Moliyaviy faoliyat bo‘yicha xarajatlar
833 455 050
159 047 
300
Moliyaviy faoliyatning daromadlari
506 789 162
269 112 
080
Daromad (foyda) so!ig‘ini to‘lagunga qadar
foyda
1 088 734
205
564 672
426
Favquloddagi foyda va zararlar
0
0
Daromad (foyda) solig‘i
30 730 577 16 304 363
Foydadan boshka soliqlar va yig‘imlar
83 965 344 40 674 456
Hisobot davrining sof foydasi
974 038 284
507 693
607
Nazorat uchun savollar
Moliyaviy natijalar nima?
Moliyaviy natijaga daxldor elementlar va ulaming tasnifi?
Daromadlar nima?
Xarajatlar nima?
Foyda va zararlar nima?
Moliyaviy natijalami xarakterlovchi ko'rsatkichlar tizimi?
Moliyaviy 
natijalar, 
foyda 
va 
rentabellikni 
ifodalovchi 
ko‘rsatkichlar tahliiining ahamiyati?
Moliyaviy natijalar to4g‘risidagi hisobotni tuzishning muhim 
qoidalari?
Moliyaviy natijalar tahlilini maqsadi va vazifalarini tushuntiring?
Umumiy moliyaviy natijalar, 
ularning tarkibi, tuzilishi 
va 
ko4rsatkichlaming bir-biri bilan bogTiqligini izohlang?
Moliyaviy natija, foyda va rentabellik ko'rsatkichlarini baholash va 
tahlil qilish yo‘llarini tushuntiring?
Xo‘jalik yurituvchi subyektning asosiy va asosiy boim agan 
faoliyatidan olingan daromadlariga nimalar kiradi?
543

---

Marjinal foyda qanday aniqlanadi?
Marjinal foyda tahiil mazmuni?
Mahsulot sotishdan ko'rilgan yalpi foyda va unga ta’sir etuvchi 
omillarga nimalar kiradi?
Xarajatlaming turlari va ulaming tavsifi?
Xarajatlarni baholash va tahiil qilish yo'llari?
Xarajatlar o'zgarishiga ta’sir qiluvchi omillar va ulami hisoblash 
yo'llari?
Asosiy va umumxo'jalik faoliyati foydasi (zarari) nima?
Asosiy faoliyatdan foyda (zarar)lar qanday aniqlanadi?
Favqulodda foyda va zararlar nima?
Soliq to'langunga qadar foyda tahlili mazmunini tushuntiring? 
Byudjetga to'lovlar va ajratmalar tahlilini tushuntiring?
Soliq to'lovlari dinamikasi, ularning natijaviy ko'rsatkichlar bilan 
qiyosiy tahlili?
Korxonalarda soliq yukini hisoblash yo'llari?
Sof foyda va unga ta’sir etuvchi omillar tahlili?
Rentabellik ko'rsatkichlari va ularga ta’sir etuvchi omillar tahlili? 
Foyda va rentabellikni oshirish imkoniyatlarini tasniflang?
544

---

1 О-ВОВ. P U L O Q I M L A R I T A H L I L I
10.1.Xo‘jalik 
yurituvchi 
subyektning 
pul 
mablag‘larini
ko‘paytirishI, ularning ko‘payish vaqtini hisob-kitob qilish va
natijaga erishishda tahlilniNg muhimligi va asosiy vazifalari.
10.2.Korxonaning pul mablagMari bilan ta’minlanganligi va
ular oqimini tahlil qilishning o‘ziga xos xususiyatlari.
10.3.Pul oqimi to6g6risidagi hisobotning tuzilishi va asosiy
elementlari.
10.4.Pul 
oqimlarining 
kirimi 
va 
chiqimini 
samarali
boshqarishda moliyaviy tahlilning o‘rni.
10.5.Asosiy faoliyatdagi pul oqimlari tahlili. Moliyaviy va
investitsion faoliyatdan pul oqimlari tahlili.
10.6.Pul oqimlarini tahlil qilishning to‘g‘ri va egri uslubi.
10.7.Pul oqimlarini boshqarishning omilli tahlili. Pul oqimlari
harakatini tezlashtirish imkoniyatlarini aniqlash.
10.8.PuI oqimlaridagi o‘zgarish tendensiyalarini tahlili. Foiz
stavkalari va ularni hisoblash usullari.
10.9.Valyuta mablag‘lari harakatining tahlili.
10.1. 
Xo4jalik yurituvchi subyektning pul mablag‘larini
ko‘paytirish, ularning ko‘payish vaqtini hisob-kitob qilish va
natijaga erishishda tahlilning muhimligi va asosiy vazifalari
Pul mablag6 larini oqilona boshqarish masalasi doimo mulk egalari 
va menejerlar e ’tiboridagi masala bo‘lib kelgan. Negaki, jo'natilgan 
mahsulot, bajarilgan ish va ko‘rsatilgan xizmatlar bo‘yicha hisob- 
kitoblarning o ‘z vaqtida amalga oshirilmasligi oqibatida xo‘jalik 
yurituvchi subyektning qarshi tomon oldidagi majburiyatlari ham ortib 
boradi. Natijada xo^alik yurituvchi subyektning moliyaviy ahvoli va 
natijaviyligida salbiy holatlar kuzatila boshlaydi. Shu sababli, naqdlikni 
ta’minlash, ulami to ‘g 4ri boshqarish masalasiga doimo ham muhim 
ahamiyat qaratilmog‘i lozim.
Boshqa moliyaviy hisobotlar bilan birga foydalanish chogHda pul 
oqimlari to‘g ‘risidagi hisobot, moliyaviy hisobotdan foydalanuvchilar
545

---

uchun xo'jalik yurituvchi subyektning pul mablag'larini va ularning 
ekvivalentlarini jalb etish qobiliyatini baholashga asos bo'lib xizmat 
qilishi bilan foydalidir. Pul oqimlari to'g'risidagi hisobot pul tushumlari 
va to'lovlarini uchta asosiy toifaga ajratadi: operatsion faoliyat, 
investitsiya faoliyati va moliyaviy faoliyat. Har uch toifaning pul 
mablag'iga birgalikda ta’siri hisobot davrida pul mablag'ining sof 
o'zgarishini belgilab beradi. Pul oqimlari harakati to'g'risidagi axborot 
bo'lajak pul oqimlari prognozi to'g'riligini tekshirish chog'ida, foyda 
olish va pul oqimlarining sof harakati va narx o'zgarishi ta’siri 
o'rtasidagi aloqalami tahiil qilish chog'ida zarur bo'ladi.
Pul mablag'lari oqimi yuzasidan quyidagi muhim tushunchalarni
67
tasniflash lozim :
Pul mablag'lari
- kassadagi naqd pul va talab qilib olinadigan 
depozitlar, shuningdek, bankning hisob-kitob, valyuta va boshqa 
schyotlaridagi mablag'lar.
Pul ekvivalentlari -
ma’lum pul mablag'iga tez va oson 
almashtiriladigan hamda qiymatidagi o'zgarishlar tufayli biroz xatari 
bo'lgan qisqa muddatli, yuqori likvidli investitsiyalar (moliyaviy 
qo'yilmalar).
Pul oqimlari -
pul mablag'lari hamda ular ekvivalentlarining oqimi 
(tushumi) va chiqimi (sarflanishi, chiqishi)dan iborat.
Pul oqimlari to'g'risidagi hisobot -
hisobot davrida pul mablag'i
/
oqimlarini batafsil ko'rsatuvchi ko'rsatkichlar yig'indisi.
Operatsion faoliyat
- xo'jalik yurituvchi subyektning daromad 
keltiruvchi asosiy faoliyati, shuningdek, subyektning investitsiya va 
moliyaviy faoliyatiga oid bo'lmagan o'zga xo'jalik faoliyati.