Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Kalandarova

Operatsioji faoliyat 
X o4jalik yurituvchi subyektning operatsion 
faoliyati natijasida vujudga keladigan pul oqimi hajmi xo4jalik 
yurituvchi subyekt amalga oshiradigan operatsion faoliyati natijasida 
olinadigan pul oqimlari harakati ssudalami toiash, xo4jalik yurituvchi
547

---

subyektning ishlab chiqarish quvvatlarini saqlab turish, dividendlarni 
to 6lash va moliyalashtirishning tashqi manbalariga murojaat qilinmay 
yangi investitsiyalar uchun qanchalik yetarli ekanini aks ettiruvchi 
asosiy ko‘rsatkich hisoblanadi. Operatsion faoliyatdan keladigan oldingi 
pul oqimining ayrim qismlari to ^ ris id a g i axborotdan operatsion 
faoliyatdan bo‘lajak pul oqimlarini prognoz qilish uchun axborotning 
boshqa turlaridan qo‘shib foydalanish mumkin boMadi.
Operatsion faoliyatdan pul oqimi xo‘jalik yurituvchi subyektning 
asosiy faoliyatidan kelib chiqadi. Odatda xo‘jalik yurituvchi subyektning 
asosiy faoliyati mahsulotni sotishga, ishlami bajarishga yoki xizmat
ko‘rsatishga qaratilgan bo‘ladi. Operatsion faoliyatdan asosiy pul
68
oqimiga quyidagilar kiradi :
a) tovarlami sotish va xizmat ko‘rsatishdan tushgan pul;
b) royalti, badallar, vositachilik haqi va o‘zga y o ila r bilan pul 
mablagMari tushumi;
c) tovarlar va xizmatlar uchun ulami yetkazib beruvchilarga pul 
to ‘lovlari;
d) xodimlarga va xodimlar nomidan to'lovlar;
e) sug'urta 
kompaniyasining 
sug‘urta 
polislari 
bo‘yicha 
mukofotlari, talablari, yillik va o‘zga to clovlari bo‘yicha pul tushumlari 
va toMovlari;
f) soliqlar bo‘yicha pul to‘lovlari yoki uning o ‘mini bosuvchi 
to ‘lovlar, agar ular investitsiya va moliya faoliyatiga taalluqli bo6lmasa;
g) savdo yoki dilerlik maqsadlarida tuzilgan bitimlar bo‘yicha pul 
tushumlari va to‘lovlari;
h) boshqalar.
Asosiy vositalar birliklarini sotish kabi ayrim operatsiyalar bo‘yicha 
foyda kelishi va zarar ko4rilishi mumkin, ular sof foyda yoki zarar 
qatoriga kiritiladi. Lekin bunday bitimlar bo‘yicha pul oqimi investitsiya 
faoliyatidan chiqadigan pul oqimlariga kiritiladi.
Korxona vositachilik yoki savdo maqsadlari uchun qimmatli 
qog‘ozlar yoki ssuda olgan bo‘lishi mumkin, bunday holatlarda ular
68
k _ i*
—