Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Kalandarova moliyaviy tahlil

Korrelyatsion tahlil uchun boshlang‘ich ma’lumotlar

T/r	Y	x1	x2	x3	x4	x5
1	22,5	2,40	80,0	8,00	25,0	25,0
2	23,8	2,70	88,0	7,30	23,0	22,5
3	24,7	2,50	87,0	7,90	22,0	26,0
…	…	…	…	…	…	…
40	32,4	320	94,4	9,90	18,0	36,5

Bu ma’lumotlar elektron hisoblash mashinalariga kiritiladi. So‘ngra ular asosida juft va xususiy korrelyatsiya koeffitsiyentlari matritsasi, ko‘p miqdorli regressiya tenglamasi, korrelyatsiya koeffitsiyentlari ishonchliligi yordamida baholanuvchi ko‘rsatkichlar hamda bog‘lanish tenglamalari: Styudent mezoni (t), Fisher mezoni (F), approksimatsiyaning o‘rtacha xatoligi (?), korrelyatsiyaning ko‘p miqdorli koeffitsiyentlari (R) va determinatsiyalar (D) hisoblanadi.

Korrelyatsiyaning juft va xususiy koeffitsiyentlari matritsasini o‘rganib, ko‘rilayotgan holatlar bir-birlari bilan chambarchas bog‘liq degan xulosaga kelish mumkin. Juft korrelyatsiyalar koeffitsiyenti umumiy holda, natijaviy ko‘rsatkichlar darajasini aniqlovchi boshqa omillar ta’sirini hisobga olgan holda, ikki ko‘rsatkich orasidagi bog‘lanish chambarchasligini xarakterlaydi.

1.31-jadvaldagi ma’lumotlar (birinchi ustun) shundan darak beradiki, barcha omillar rentabellik darajasiga sezilarli ta’sir ko‘rsatar ekan. Asosan rentabellik material unumi, jamg‘arma unumi, mahsulot sifati va mehnat unumdorligiga chambarchas bog‘liqdir. Ushbu ko‘rsatkichlar oshishi bilan rentabellik oshadi (to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘lanish); mablag‘ aylanishining davomiyligi oshsa, rentabellik kamayadi (aylanma bog‘lanish).

1.31-jadval