|
Amal qilish muddati
|
%
|
Amal qilish muddati
|
%
|
Amal qilish muddati
|
%
|
28.06.2017 — …
|
14
|
|
|
|
|
01.01.2015 — 27.06.2017
|
9
|
01.01.2002 — 15.07.2003
|
30
|
01.08.1996 — 01.12.1996
|
48
|
01.01.2014 — 31.12.2014
|
10
|
01.07.2000 — 31.12.2001
|
24
|
01.07.1996 — 31.07.1996
|
60
|
01.01.2011 — 31.12.2013
|
12
|
01.06.2000 — 30.06.2000
|
27,6
|
01.08.1995 — 30.06.1996
|
84
|
15.07.2006 — 31.12.2010
|
14
|
01.05.2000 — 31.05.2000
|
28,8
|
01.07.1995 — 31.07.1995
|
120
|
21.12.2004 — 14.07.2006
|
16
|
01.04.2000 — 30.04.2000
|
30
|
20.03.1995 — 30.06.1995
|
300
|
05.07.2004 — 20.12.2004
|
18
|
01.01.1998 — 31.03.2000
|
36
|
01.02.1995 — 19.03.1995
|
250
|
10.09.2003 — 04.07.2004
|
20
|
01.11.1997 — 31.12.1997
|
30
|
01.10.1994 — 31.01.1995
|
225
|
16.07.2003 — 09.09.2003
|
24
|
01.01.1997 — 31.10.1997
|
39,6
|
02.05.1994 — 30.09.1994
|
150
|
Bugungi amaliyotda mamlakatimiz tijorat banklari tomonidan xo‘jalik yurituvchi subyektlarga uzoq va qisqa muddatli kreditlarni jalb etishda moliyaviy tahlilda o‘rganiladigan ko‘rsatkichlar tizimiga 5 tarkib guruh ko‘rsatkichlarni o‘rganilishini xarakterlash lozim. Bu ko‘rsatkichlar quyidagilardan iborat:
- to‘lov layoqati va likvidlilik koeffitsiyentlari;
- ish aktivligi koeffitsiyentlari;
- moliyaviy leveridj koeffitsiyentlari;
- rentabellik koeffitsiyentlari;
- qarzni qoplashni tavsiflovchi koeffitsiyentlar.
Tijorat banklari tomonidan xo‘jalik yurituvchi subyektlarni kreditga layoqatligini baholashda hisob-kitob qilinadigan ko‘rsatkichlar
Koeffitsiyentlar guruhi
|
Ko‘rsatkichlar
|
Aniqlanishi
|
Belgilar izohi
|
Moliyaviy holat ko‘rsatkichlari
|
Likvidlilik koeffitsiyentlari
|
Joriy likvidlik
|
K=JA/KMM
|
JA – Joriy aktivlar
KMM – Qisqa muddatli majburiyatlar
|
Tezkor likvidlik
|
K=LA/KMM
|
LA – Likvid aktivlar
|
Ish aktivligini xarakterlovchi ko‘rsatkichlar
|
Aktivlar aylanuvchanligi
|
K=ST/A
|
ST – Sotishdan tushum
A – Aktivlarning o‘rtacha yillik qiymati
|
Asosiy kapital aylanuvchanligi
|
K=ST/AK
|
AK – Asosiy kapital
|
Joriy aktivlar aylanuvchanligi
|
K=ST/JA
|
JA – Joriy aktivlar
|
Debitorlik majburiyatlari aylanuvchanligi
|
K=ST/DM
|
DM – Debitorlik majburiyatlari
|
TMZ aylanuvchanligi
|
ST/TMZ
|
TMZ – Tovar-moddiy zaxiralar
|
TM, Tovarlar aylanuvchanligi
|
ST/TM,T
|
TM – tayyor mahsulot
T – tovarlar
|
Moliyaviy leveridj koeffitsiyentlari
|
Majburiyatlarni aktivlarga nisbati
|
Maj/A
|
Maj – Majburiyatlar
|
Majburiyatlarni o‘z kapitaliga nisbati
|
Maj/UK
|
UK – O‘z kapitali (o‘z mablag‘lari manbasi )
|
Majburiyatlarni aksionerlik kapitaliga nisbati
|
Maj/AK
|
AK – Aksionerlik kapitali
|
Uzoq muddatli majburiyatlarni asosiy kapitalga nisbati
|
UMM/AK
|
UMM – Uzoq muddatli majburiyatlar
|
O‘z kapitalini aktivlarga nisbati
|
UK/A
|
|
Moliyaviy natijaviylik koeffitsiyentlari
|
Foyda normasi koeffitsiyentlari
|
Yalpi foyda normasi
|
K=YaF/ST
|
YaF – yalpi foyda
ST – sotishdan tushum
|
Sof operatsion foyda normasi
|
K=SOF/ST
|
SOF – sof operatsion foyda
|
Sof foyda normasi
|
K=SF/ST
|
SF – sof foyda
|
Rentabellik koeffitsiyentlari
|
Aktivlar rentabelligi
|
K=SF, STKF/A
|
STKF – soliq to‘loviga qadar foyda
|
Aksiyaning foyda me’yori
|
Oddiy aksiyalar daromadlik koeffitsiyenti
|
K=D/Ak
|
D – oddiy aksiyalarga e’lon qilingan dividend summasi
A – oddiy aksiyalarning soni
|
Aksiyaning dividendlik koeffitsiyenti
|
K=Db/Ab
|
Db – bitta aksiyaga e’lon qilingan dividend
Ab – bitta aksiyaning bozor bahosi
|
Qarzni qoplashni tavsiflovchi ko‘rsatkichlar
|
Foizning qoplanganlik koeffitsiyenti
|
K=F/FT
|
FT – foiz to‘lovlari
F – hisobot davri foydasi
|
Foiz to‘lovlarining qoplanganlik koeffitsiyenti
|
K=F/T
|
T – To‘lovlar=foiz+lizing to‘lovlari+imtiyozli aksiyaga dividendlar+boshqa to‘lovlar
|
Asosiy baholash ko‘rsatkichlarining amaldagi holati normativ ko‘rsatkichlar bilan taqqoslangan holda kredit resurslarini harakati yuzasidan qarorlar chiqariladi. Uchinchi guruh ko‘rsatkichlar bo‘yicha odatda optimal va kritik normalar belgilanmasligi mumkin (korxonaning o‘ziga xos xususiyatlari, tarmoq xususiyatlari va boshqa aniq shartlarga muvofiq).
Mazkur ko‘rsatkichlar natijalariga qarab agar talab qilinsa, reyting ballarini ham hisoblab chiqish mumkin.
Xo‘jalik subyektining kreditga layoqatligini baholashda o‘rganilishi lozim bo‘lgan miqdoriy ko‘rsatkichlar
Ko‘rsatkichlar
|
Aniqlanishi
|
Belgilar izohi
|
1. Mustaqillik koeffitsiyenti
|
O‘MM/BJ
|
O‘MM – O‘z mablag‘lari manbasi
BJ – Balans jami
|
2. Aylanma aktivlarning jami aktivlardagi salmog‘i
|
JA/A
|
JA – Joriy aktivlar
A – Aktivlar jami
|
3. O‘z oborot mablag‘lari bilan ta’minlanganlik koeffitsiyenti
|
O‘MM+UMKQ-UMA/JA
|
UMA – Uzoq muddatli aktivlar
UMKQ – Uzoq muddatli kredit va qarzlar
|
4. Joriy likvidlik koeffitsiyenti
|
JA/KMM
|
KMM – Qisqa muddatli majburiyatlar
|
5. Mutlaq likvidlik koeffitsiyenti
|
PM+QMMQ/KMM
|
PM – Pul mablag‘lari
QMMQ – Qisqa muddatli moliyaviy qo‘yilmalar
|
6. Aktivlarni rentabellik koeffitsiyenti
|
STQF/A
|
STQF – Soliq to‘loviga qadar foyda
A – aktivlarning o‘rtacha yillik qiymati
|
7. Aktivlarning aylanuvchanlik koeffitsiyenti
|
ST/A
|
ST – Mahsulot sotishdan sof tushum
|
Kredit siyosatida bankning kredit resurslarini hajmi, bankning sohaga yo‘nalganligi, mijozlarning kredit zaruriyati, davlatning pul-monetar, kredit, soliq siyosatining o‘ziga xos jihatlaridan kelib chiqqan holda kredit resurslarini joylashtirish va ularni berish tartiblari bir-biridan farq qiladi.
Bu borada tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash, dasturga kiritilgan loyihalar, kelishuvlar bo‘yicha imtiyozli kreditlarni berish, imtiyozlarni joriy etish tartiblarida albatta kredit munosabatlariga kirishish imkoniyatlari tubdan farq qilishini kuzatish mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
