Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Kalandarova moliyaviy tahlil



Download 6,82 Mb.
bet225/296
Sana20.06.2022
Hajmi6,82 Mb.
#684425
1   ...   221   222   223   224   225   226   227   228   ...   296
Bog'liq
Moliyaviy tahlil darslik 2020-2021

Pul oqimi

Tarkib qatorlari

1

Shakllanish doirasi bo‘yicha

Korxona bo‘yicha umumiy pul oqimi

Tarkibiy bo‘limlar, filiallar bo‘yicha pul oqimi

Xo‘jalik faoliyati turlari bo‘yicha pul oqimi

Alohida xo‘jalik jaryonlari bo‘yicha pul oqimi

2

Faoliyat yo‘nalishlari bo‘yicha

Operatsion faoliyatdan

Investitsion faoliyatdan

Moliyaviy faoliyatdan

3

Natijaviyligi bo‘yicha

Ijobiy pul oqimi

Salbiy pul oqimi

4

Hajmni hisoblash usuli bo‘yicha

Yalpi pul oqimi

Sof pul oqimi

5

Sof qiymati bo‘yicha

Ortiqchalik

Yetishmovchilik

6

Davriyligi bo‘yicha

Joriy pul oqimi

Kelgusi pul oqimi

Korxonalarning pul oqimlarini moliyaviy hisobot ma’lumotlari asosida jamlangan qatorlari bo‘yicha tahlil qilish ularning umumiy o‘zgarishlariga gorizontal va vertikal usullarda baho berishdan boshlanadi.

Sof pul oqimining gorizontal va vertikal tahlili





Ko‘rsatkichlar

O‘tgan yilning shu davrida

Hisobot davrida

O‘zgarishi

O‘sish darajasi, %

O‘sish darajasi, %

Summa, ming so‘m

Salmog‘i, %

Summa, ming so‘m

Salmog‘i, %

Summa, ming so‘m

Salmog‘i, %

1.

Asosiy faoliyatdan sof pul oqimi

195,0

487,5

192,0

274,3

-3,0

-10,0

98,5

-1,5

2.

Investitsion faoliyatdan sof pul oqimi

-115,0

-287,5

-212,0

-302,9

-97,0

-323,3

184,3

84,3

3.

Moliyaviy faoliyatdan sof pul oqimi

-40,0

-100,0

90,0

128,6

130,0

433,3

-225,0

-325,0

4.

Natijaviy sof pul oqimi

40,0

100,0

70,0

100,0

30,0

100,0

175,0

75,0

Tahlil etishda pul mablag‘lari va pul ekvivalentlarining jamlangan qatorlari har bitta faoliyat turidan pul mablag‘lari va pul ekvivalentlarini baholash bilan pul oqimining ichki o‘zgarishlari va ularning tendensiyalariga baho beriladi.


Asosiy faoliyatdan pul oqimini tarkibiy tahlili



Ko‘rsatkichlar

O‘tgan yilning shu davrida

Hisobot davrida

O‘zgarishi

O‘sish darajasi, %

O‘sish darajasi, %

Summa, ming so‘m

Salmog‘i, %

Summa, ming so‘m

Salmog‘i, %

Summa, ming so‘m

Salmog‘i, %

1.

Asosiy faoliyatdan pul mablag‘lari kirimi:

4 426,0

100,0

5 466,0

100,0

1 040,0

100,0

123,5

23,5

1.1.

Mahsulot (ish, xizmat)larni sotishdan tushgan pul mablag‘lari

4 342,0

98,1

5 361,0

98,1

1 019,0

98,0

123,5

23,5

1.2.

Boshqa kirimlar

84,0

1,9

105,0

1,9

21,0

2,0

125,0

25,0

2.

Asosiy faoliyatdan pul mablag‘lari chiqimi:

4 231,0

100,0

5 274,0

100,0

1 043,0

100,0

124,7

24,7

2.1.

Material, tovar, ish va xizmatlar uchun mol yetkazib beruvchilarga to‘langan pul mablag‘lari chiqimi

3 095,0

73,2

3 796,0

72,0

701,0

67,2

122,6

22,6

2.2.

Xodimlar va ular nomidan to‘langan pul mablag‘lari

580,0

13,7

792,0

15,0

212,0

20,3

136,6

36,6

2.3.

Dividendlar va foizlar to‘lovi

222,0

5,2

198,0

3,8

-24,0

-2,3

89,2

-10,8

2.4.

Soliqlar va yig‘imlar bo‘yicha chiqim

210,0

5,0

284,0

5,4

74,0

7,1

135,2

35,2

2.5.

Boshqa xarajatlar

124,0

2,9

204,0

3,9

80,0

7,7

164,5






10.4. Pul oqimlarini bashoratlash


Bashoratlash - (grekcha prgognoses – oldindan ko‘rish) moliyaviy menejmentda uzoq istiqbolga moliyaviy holatni bir butun holda va turli qismlarini o‘zgartirishni ishlab chiqish tushuniladi. Bashoratlash – bu obyektni yoki hodisani kelajakdagi me’yoriy yoki maqbul holatlari, ularga erishish va ularni ro‘yobga chiqarishning alternativ yo‘llari to‘g‘risidagi ehtimolga yaqin tasavvurni ishlab chiqishdir. Bashoratlash – boshqarishning iqtisodiy usullaridan biri bo‘lib, iqtisodiy tizimning kelgusidagi holatini aniqlab beruvchi rejalar ishlab chiqish va amalga oshirish yo‘llari, usullari va vositalari yig‘indisidir.


Naqd pul oqimining bashorati biznes rejaning muhim jihatlaridan biridir. Bu orqali naqd pul oqimini nazorat qilish, yuzaga kelayotgan muammolarni oldini olish yoki mavjud imkoniyatlardan foydalanish mumkin bo‘ladi.
Naqd pul oqimi bashorati qachon daromad olishni va qachon xarajatlarni qoplash zarurligini ko‘rsatadi.
Naqd pul oqimi bashoratlari o‘z ichiga quyidagilarni olishi shart: sotuvlardan tushgan barcha tushumlar va xaridorlardan olingan naqd pullarni; barcha xomashyo, qimmatli qog‘ozlar, ko‘chmas mulk va boshqalar uchun to‘lovlarni; boshqa xarajatlar uchun to‘lovlarni; oylik maosh, mukofot va boshqalar bo‘yicha chiqimlarni; uskuna va texnologiyalar xarid qilishni; kredit, grant yoki korxonaga jalb qilinayotgan boshqa resurslarni; kredit bo‘yicha to‘lovlarni; soliqlar va majburiy to‘lovlarni, ular bo‘yicha qarzlarni.
Bashoratlashda o‘ta aniqlikni ta’minlash qiyin jarayon. Lekin bu aniqlikni risklarni to‘g‘ri baholash orqali oshirish imkoni albatta mavjud.
Pul oqimini bashoratlash aniq olingan muddatlarga (kelgusi oylar, choraklar, yillar kesimida amalga oshiriladi. Uning metodik jihatlarini quyida berib o‘tishimiz mumkin:
1. Davr oralig‘ida pul kirimini bashoratlash. Pul kirimini asosiy manbasi bu mahsulot (ish va xizmat)larni sotishdan tushadi. Bu borada tayyor mahsulot (ish va xizmat)larni sotishdan pul kirimini o‘rtacha ko‘rsatkichi (koeffitsiyenti, davri) aniqlanadi. Ushbu birlik orqali yaqin oylarda va yil davomida kelishi kutilayotgan pul mablag‘lari kirimini aniqlash mumkin. Shuningdek, balans usuli asosida mahsulot (ish va xizmat)larni sotishdan sof pul kirimini aniqlash yuzasidan debitorlik va kreditorlik majburiyatlarining davr boshi va oxiriga qoldiqlari farqi sotish hajmiga qayta hisob-kitob qilish orqali naqd pul mablag‘lari kirimi ham aniqlanadi.
Bashoratlashda aniqroq hisob-kitoblarni amalga oshirishda debitorlik majburiyatlarining oldingi chorakliklar bo‘yicha o‘zgarishlarini ham asos sifatida olish mumkin.
Boshqa faoliyat turlari bo‘yicha pul mablag‘lari kirimi oldingi oylar va choraklar natijasiga qarab belgilanadi va asosiy faoliyatdan pul mablag‘lari kirimiga qo‘shiladi.
2. Davr oralig‘ida pul mablag‘lari chiqimini bashoratlash. Birinchi navbatda naqd pul chiqimi belgilanadi. Uning muhim tarkibiy birligi mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga bo‘lgan kreditorlik majburiyatlarini qoplash hisoblanadi.
Mol yetkazib beruvchi va pudratchilarga bo‘lgan kreditorlik majburiyatlarining to‘lov muddatlarini kechiktirilishi korxona uchun boshqa moliyalashtirish manbasi ham bo‘lishi mumkin. Shu sababli‚ ko‘pincha xo‘jalik subyektlari ushbu majburiyatlarni imkon qadar kechiktirishga harakat qiladilar.
Kreditorlik majburiyatlarining salmoq ulushi ish haqi bo‘yicha majburiyatlarga, soliq va majburiy to‘lovlar bo‘yicha majburiyatlar qatoriga ham to‘g‘ri keladi.

Download 6,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   221   222   223   224   225   226   227   228   ...   296




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish