Toshkent moliya instituti iqtisodiyot nazariyasi


Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti va vazifalari



Download 2,68 Mb.
bet8/141
Sana31.12.2021
Hajmi2,68 Mb.
#215227
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   141
Bog'liq
Iqtisodiyot nazariyasi Ma'ruzalar TFI @mustaqilishlar

Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti va vazifalari

Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti nima? Bu fan asosan nimani tadqiq qilib, nimani o’rganadi? – degan savolning echimi juda murakkab bo’lib, bu haqda o’tmishda va hozirgi davrda turli fikrlar bildirib kelinmoqda.

Masalan, Aristotel bu fanni uy xo’jaligini boshqarish qonunlari to’g’risidagi fan deb qaragan bo’lsa, merkantilistlar, fiziokratlar va ingliz klassik iqtisodiy maktabining vakillari uni boylik to’g’risidagi fan deb hisoblaydi. Fanning predmeti boylikning manbalari, uni ko’paytirish yo’llari hamda jamiyat ne’matlarini ishlab chiqarish, taqsimlash, ayirboshlash va iste’mol qilish jarayonini o’rganishdan iborat deb qaraydi. Keyingi paytda mazkur fanni xalq xo’jaligi, ijtimoiy xo’jalik to’g’risidagi fan deb ham hisoblamoqdalar. Ayrimlar iqtisodiyot asoslari fanini moddiy hayotiy vositalarni ishlab chiqarish va ayirboshlashni boshqarish qonunlari to’g’risidagi fan deb ko’rsatadilar. A. Marshall esa iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti insoniyat, jamiyatning me’yoridagi hayotiy faoliyatini tadqiq qilishdan iborat deb yozadi.



Iqtisodiyot nazariyasi fani siyosiy iqtisod nomi bilan yuritilgan davrda qator darsliklarda uning predmeti moddiy ne’matlarni ishlab chiqarish jarayonida kishilar o’rtasida sodir bo’ladigan munosabatlarni o’rganishdan iborat deb ko’rsatilgan edi.

AQSh va G’arb mamlakatlaridan kirib kelgan «Ekonomiks» darsliklarida fanning predmeti kishilarning moddiy ehtiyojlarini to’laroq qondirish maqsadida cheklangan resurslardan samarali foydalanish muammolarini tahlil qilish, kishilarning iqtisodiy xulq-atvorini o’rganishdan iborat deb ta’kidlanadi.

Hamdo’stlik davlatlari va xususan Rossiya Federatsiyasida chiqarilayotgan turli darsliklarda mazkur fanning predmeti bo’yicha bir-biriga yaqin bo’lgan ta’riflar berilmoqda.

Ularning birida fanning predmeti «Ratsional xo’jalik yuritish tizimining tarkibiy evolyutsiyasini, haqiqiy boylikni va jamiyatning ayrim a’zolari va guruhlarining farovonligi, iqtisodiy o’sishning omillari va qonuniyatlarini o’rganadi», deb ko’rsatilsa1 boshqasida cheklangan resurslar sharoitida ehtiyojlarni qondirish maqsadida moddiy ne’matlarni ishlab chiqarish, ayirboshlash, taqsimlash va iste’mol qilish jarayonlarida kishilar va guruhlarning xulq-atvorini o’rganadi», deyiladi.2



Uchinchi boshqa bir kitobda iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti — cheklangan resurslar dunyosida ne’matlarni ishlab chiqarishdagi kishilarning xulq-atvori va uni boshqarishni o’rganishdan iborat deb ta’kidlanadi.3

Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti to’g’risida bildirilgan bu barcha fikrlardan ko’rinib turibdiki, siyosiy iqtisodga doir darsliklarda ishlab chiqarish jarayonida kishilar o’rtasida sodir bo’ladigan munosabatlarni o’rganishga alohida ustuvorlik berilsa, «Ekonomiks» yo’nalishidagi kitoblarda asosan kishilarning resurslarga, moddiy ashyoviy buyumlarga bo’lgan munosabatini, xatti-harakatini o’rganishga, cheklangan iqtisodiy resurslardan unumli foydalanish masalalariga alohida e’tibor berilgan.

Iqtisodiyot nazariyasi fani masalaga bir tomonlama yondoshuvga yo’l qo’ymasdan har ikkala yo’nalishdagi iqtisodiy fanlar predmet doirasini qamrab olishi va ularni yaxlitlikda o’rganish lozim.




Download 2,68 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   141




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish