Toshkent moliya instituti iqtisodiyot nazariyasi

1. Yalpi talab tushunchasi va uning hajmiga ta’sir qiluvchi omillar. 
 
Yalpi talab - bu barcha iste’molchilar,  ya’ni aholi, korxonalar va davlat 
narxlarning o’rtacha darajasida sotib olishi mumkin bo’lgan turli tovarlar va 
xizmatlarning umumiy hajmini, yoki milliy iqtisodiyotdagi real pul daromadlari 
hajmini bildiradi. Boshqa sharoitlar o’zgarmay qolganda, narx darajasi qancha past 
bo’lsa, iste’molchilar (mamlakat ichidagi hamda chet eldagi) milliy ishlab chiqarish 
real hajmining shuncha katta qismini va aksincha, narx darajasi qancha yuqori bo’lsa, 
shuncha kam qismini sotib oladi. Shunday qilib, narx darajasining oshishi, boshqa 
sharoitlar o’zgarmay qolganda yalpi talab hajmining kamayishiga sabab bo’ladi. 
Aksincha, narx darajasining pasayishi yalpi talabning oshishiga olib keladi. Yalpi 
talabga narxdan tashqari ta’sir qiluvchi omillarning o’zgarishi ham milliy ishlab 
chiqarish hajmining o’zgarishiga olib keladi. 
 
Narx darajasi va talab bildirgan milliy ishlab chiqarish hajmi o’rtasidagi bu 
teskari bog’liqlik 1-chizmada aniq ifodalangan. 
Bu yalpi talab hajmiga ta’sir etuvchi narxdan tashqari omillar quyidagilardir: