Toshkent moliya instituti «iqtisodiyot» kafedrasi «mikroiqtisodiyot. MAKROiqtisodiyot»

RASM


Talabning boshqa elastikliklari

Talabning narx elastikligiga qo‘shimcha ravishda, iqtisodchilar bozordagi xaridorlarning xatti-harakatini tasvirlash maqsadida elastiklikning boshqa turlaridan ham foydalanishadi.

Talabning daromad elastikligi

Talabning daromad elastikligi iste’molchi daromadi o‘zgarganda talab miqdorining qanday o‘zgarishini bildiradi. Bu talab miqdorining foizdagi o‘zgarishini iste’molchilar daromadining foiz o‘zgarishiga nisbati shaklida hisoblanadi, ya’ni:

Talabning daromad elastikligi = .

4-bo‘limda muhokama qilganimizdek, ko‘plab tovarlar normal tovarlardir: Yuqori daromad talab miqdorini oshiradi. Chunki talab va daromad bir xil yo‘nalish bo‘yicha harakatlanadi, normal tovarlar ijobiy daromad elastikligiga ega. Ba’zi tovarlar, misol uchun avtobusda qatnash, past mavqeli tovarlar hisoblanadi: yuqori daromad talab miqdorini kamaytiradi. Chunki talab va daromad qarama-qarshi yo‘nalishda harakatlanadi, past mavqeli tovarlar salbiy daromad elastikligiga ega.

Hatto normal tovarlar o‘rtasida ham daromad elastikliklari hajm jihatdan sezilarli darajada o‘zgaradi. Oziq-ovqat va kiyim kabi zaruriyatlar kichik daromad elastikligiga ega bo‘ladi, chunki iste’molchilar daromadlari past bo‘lganda ham bu tovarlarning ba’zilarini sotib olishni tanlaydilar. Qimmatbaho taqinchoqlar kabi hashamat tovarlar katta daromad elastikligiga ega bo‘ladi, chunki iste’molchilar daromadlari juda ham past bo‘lganda ham ularsiz ish qila olishligini bilishadi.