Toshkent moliya instituti «Iqtisodiyot, boshqaruv, soliqlar va sug‘urta» kafedrasi

Solou modelida muvozanatli sharoitda asosiy o’zgaruvchilarning tavsifi¹

Aholi o’sishi va texnologik taraqqiyot mavjud bo’lmaganda		Aholi n sur’atda o’sganda		Aholi n va texnologik taraqqiyot g sur’atda o’sganda
o’zgaruvchi	o’sish sur’ati	o’zgaruvchi	o’sish sur’ati	o’zgaruvchi	o’sish sur’ati
L	0	L	n	L	n
				L*E	n+g
K	0	K	n	K	n+g
				k’= K/L*E	0
k=K/L	0	k=K/L	0	k=K/L	g
Y	0	Y	n	Y	n+g
				y’= Y/L*E	0
y= Y/L	0	y= Y/L	0	y= Y/L	g

Solou modeli iqtisodiyotda muvozonatni va omillarning to’la bandligini saqlovchi uzoq muddatli iqtisodiy o’sish mexanizmini ifodalashga imkon beradi. Bu model farovonlikning barqaror o’sishining yagona asosi sifatida texnik taraqqiyotni ajratadi va iste’molning maksimallashtirishni ta’minlovchi o’sishni ta’minlovchi maqbul variantni topish imkonini beradi.

Biroq, Solou modeli ham kamchiliklardan holi emas.

Birinchidan, bu model uzoq muddatli davrda erishiladigan barqaror muvozonatli holatni tahlil qiladi, iqtisodiy siyosatda esa ishlab chiqarish va turmush darajasining qisqa muddatli davrdagi o’zgarishi ham muhim.

Ikkinchidan, model zamonaviy sharoitda sezilarli ahamiyatga ega bo’lgan o’sishni cheklovchi bir qator resurs, ekologiya va ijtimoiy masalalarni qamrab olmagan.
3. Nominal ayirboshlash kursi va real ayirboshlash kursi bitta valyutani boshqasiga sotib olish mumkin bo'lgan kursni ko'rsatadi. Nominal ayirboshlash kurslari - bu banklarda va pul almashtirgichlarda ko'rsatiladigan kurslar. Haqiqiy ayirboshlash kurslari biroz murakkabroq va mahalliy tovarlarni chet elda necha marta sotib olish mumkinligini ko'rsatadi. Maqolada valyuta kurslarining har ikkala turi bo'yicha batafsil tushuntirish berilgan va ular o'rtasidagi turli o'xshashlik va farqlar ko'rsatilgan.

Nominal almashuv kursi

Nominal ayirboshlash kurslari - bu valyutani almashtirish kurslari. Nominal ayirboshlash kurslari - bu banklarda va pul almashtirgichlarda aniqlangan kurslar va siz chet el valyutasini milliy valyutaga yoki aksincha almashtirishingiz mumkin bo'lgan kurs. Masalan, Hindiston va AQSh o'rtasidagi ayirboshlash kursini $ 1 = INR60 deb olsak, bu hind valyutasini sotib olishni istagan shtatlardan sayyoh 1 AQSh dollari uchun 60 hind rupiyasini olish imkoniyatiga ega bo'ladi. Valyuta kurslari har doim boshqa valyutaning birligi uchun sotib olinishi mumkin bo'lgan valyuta miqdorida aks ettiriladi.
Haqiqiy ayirboshlash kursi
Haqiqiy ayirboshlash kurslari biroz farq qiladi. Haqiqiy ayirboshlash kurslari mahalliy narxlar darajasi va xorijiy mamlakatda narx darajalari o'rtasidagi nisbatni ko'rsatadi. Haqiqiy ayirboshlash kurslari bir mamlakatda sotib olingan tovarlar va xizmatlarning qanchasini boshqa mamlakat tovarlari va xizmatlariga almashtirish mumkinligini ko'rsatadi. Haqiqiy ayirboshlash kurslarini hisoblash uchun tenglama quyidagicha bo'ladi: real ayirboshlash kursi = nominal ayirboshlash kursi X ichki narx / chet el valyutasi. Buni aniq tushuntirish uchun bir misol keltiraylik. AQSh va Hindiston o'rtasidagi 1 kg guruch miqdorini bilishingiz kerak. Aytaylik, Hindistonda 1 kg guruchning narxi 80 INR, AQShda esa 1 kg guruchning narxi (ekvivalenti sifatli) 4 dollarga teng. Valyuta kursi - $ 1 = INR60. Bu haqiqiy ayirboshlash kursi = 60 × 4/80 = 3 sifatida hisoblanadi.

1^ Агапова Т.А.. Серегина С.Ф. Макроэкономика. Учебник, с.243