Toshkent moliya instituti "ijtimoiy fanlar" kafedrasi

 

 

 

246 

 

Tabiatdagi  go'zalliklardan  bahramand  bo'lishlari  barobarida  uni  nafosatli  tarzda  o'zlashtirishga,  inchunun, 

mavjud  hunukliklarni  bartaraf  qilishga  harakat  qiladi.  Biroq,  keyingi  bir  necha  o'n  yillik  jahon 

maamlakatlarining  atrof  muhit  sohasidagi  harakatlarini  tanqidiy  taxlil  etish  davri  bo'ldi.  Sanoatlashtirish 

inqilobi  inson  bilan  tabiat  o'rtasidagi  munosabatni  abadul  abad  buzib  qo'yganini  insonicht  tobora  anglab 

bormoqda.  XXI  asr  o'rtalariga  kelib  inson  faoliyati  yerdagi  yashash  imkoniyatlarining  asosiy  shartlarini 

buzib  yuborishi  xavfi  yana  ham  aniqroq  namoyon  bo'lmoqda.  Bugunga  kelib  eng  jiddiy  o'zgarish  yer 

atmosferasida  yuz  berayotganligi  barchamizga  ayon.  Bu  ayniqsa,  karbonat  angidrid  va  azot  okisi  singari 

“parnik”  gazlariga  taalluqlidir...  Bu  xolning  insoniyatga  qanday  ta'sir  ko'rsatishini  ilgaridan  aytib  berish 

qiyin,  chunki  global iqlim g'oyatda murakkab tizimdir. Masalan,  yuz minglab  yillar barqaror bo'lib kelgan 

va  millionlab  odamlarning  taqdirini  xal  etgan  shamollar  –  yo'nalishini,  yog'inlar  miqdorini  o'zgartirish 

mumkin.  Balki  orollar  va  past  qirg'oq  hududlarida  yashovchilarga  havf–hatar  tug'dirib  dengizlardagi 

suvning  sathi  ko'tarilishi  mumkin.  Aholi  haddan tashqarii  ko'payib  ketgan  va  borgan  sari  kuchliroq  tazyiq 

sezayotgan sayyoramizning aslida busiz ham muammolari bor, Ushbu qo'shimcha ta'sirlar ochlik va boshqa 

halokatlarni keltirib chiqarishi mumkinligi esdan chiqarmaslik kerak. Afsuski, aksariyat xollarda shaxsning 

tabiat  bilan  bo'ladigan  munosabati  estetik  jihatdan  to'g'ri  yo'lga  qo'yilmaganligi  hamda  uning  estetik 

«no'noqligi» bois ular o'rtasida katta bo'shliq yuzaga keldi; bu bo'shliq insoniyat boshiga misli ko'rilmagan 

talofotlarni solishi mumkin. Ushbu muammoni bartaraf etish pirovardida inson ehtiyoji uchun zarur bo'lgan 

ko'plab  tabiiy–moddiy  boyliklarni  tejab  qolishga,  atrof–muhit  musaffoligini  ta'minlashga,  o'simlik  va 

hayvonot  olamini  asrab  qolishga  va  eng  asosiysi  inson  genofondining  yo'q  bo'lib  ketish  havfining  oldini 

oladi.