Toshkent moliya instituti "ijtimoiy fanlar" kafedrasi



Download 4,93 Mb.
Pdf ko'rish
bet428/643
Sana01.01.2022
Hajmi4,93 Mb.
#302989
1   ...   424   425   426   427   428   429   430   431   ...   643
Bog'liq
Mantiq

 

 

 

236 



 

“Drama” (yunonchada-harakat degani) sahnada ijro etishga mo‘ljallangan, matni qatnashuvchilarning 

dialog va monologlari asosiga qurilgan, voqelikdagi hayotiy qarama-qarshiliklarni zididiyat holati (konflikt) 

orqali  ifodalaydigan,  san’atning  nisbatan  «sof»  adabiy  xili.  Dramada  lirikadagi  sub’ektivlashish  hodisasi 

yo‘q, eposdagi voqeanavislikni ham uchratmaymiz: hamma narsani ishtirok etuvchilarning xatti-harakatlari 

va  nutqlari  hal  qiladi.  SHuningdek,  unda  eposdagi  «og‘ir  karvonlikni»,  lirikadagi  «oniy  kayfiyatni»  ham 

ko‘rmaymiz:  qahramonlar  taqdiri  dinamik  tarzda  rivojlanib  boradigan  fojeaviy  azob-uqubatlar,  og‘ir 

ko‘rgiliklar yoki tanqidiy kulgi vositasidagi echim bilan nihoya topadi.  

YUqoridagi  fikrlarimiz  san’atni  xillash  bilan  bog‘liq  qarashlar  edi.  Endigi  mulohazalarimiz  san’at 

turlari xususida bo‘ladi. 

 Mazkur  mulohazalarni  hisobga  olgan  holda,  biz,  san’atning  mavjudlik  shartidan,  ya’ni  uning 

ma’naviy  borliq  sifatida  namoyon  bo‘lish  holatidan  kelib  chiqib,  ko‘pchilik  tomonidan  qabul  qilingan 

makon (me’morlik, haykaltaroshlik v.h.), zamon (badiiy adabiyot, musiqa v.h.) va makon-zamon (teatr, sirk 

v.h.) bo‘yicha tasniflashtirishni ma’qul deb hisoblaymiz. Biroq san’at tarixiy hodisa ekanini, u  qadimdan 

tadrijiy  rivojlanib kelganini, taraqqiyoti mobaynida o‘zgarishlarga uchraganini va ma’lum bir tarixiy davrda 

muayyan san’at turi faol, etakchi bo‘lganini nazarda tutib, ayni paytda yuqoridagi birgina turkumlashtirish 

hamma tomonni qamrab olomasligini hisobga olib, masalaga tarixiylik tamoyili asosida yondashuvni  ham 

maqsadga muvofiq deb o‘ylaymiz. SHundan kelib chiqqan holda, biz taklif etayotgan tasnif san’at turlarini 

uch turkumga bo‘lib o‘rganishni taqozo qiladi. Bular:  

1. Arxaik - endilikda tarixga aylangan, hozirga paytda real hayotda amalda bo‘lmagan.  

2. An’anaviy - qadimdan hozirgi kungacha o‘z o‘rnini va ahamiyatini yo‘qotmay kelayotgan.  

3. Zamonaviy – ilmiy-texnik taraqqiyot natijasida vujudga kelgan «texnikaviy», yangi san’at turlari. 

Ushbu  tasnifga  ko‘ra,  arxaik  san’at  turlari  –an’anaviy  san’at  turlari  –  badiiy  adabiyot,  baxshilik, 

me’morlik, ko‘rgazmali amaliy san’at, haykaltaroshlik, rangtasvir, grafika, musiqa, teatr, raqs, qo‘shiqchilik, 

estrada, sirk va askiyani; zamonaviy san’at turlari – fotosan’at (badiiy suratkashlik), kino, televidenieni o‘z 

ichiga oladi. 

Mazkur ikki yo‘nalishdagi turkumlashtirish ma’lum ma’noda san’at turlarini  tasniflashtirishni estetik 

boshqotirmaga aylanib ketishdan saqlashga xizmat qiladi, deb o‘ylaymiz.  




Download 4,93 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   424   425   426   427   428   429   430   431   ...   643




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish