Toshkent moliya instituti "ijtimoiy fanlar" kafedrasi

15-MAVZU. AXLOQIY MADANIYAT VA QADRIYATLAR 

REJA: 

1.

 

Asosiy axloqiy qadriyatlar. Kasbiy odobning axloqiy madaniyat bilan uyg‘unligi.  

2.

 

Tibbiy va ekologik tarbiyaning axloqiy asoslari.  

3.

 

“Ommaviy  madaniyat”ning  yoshlar  dunyoqarashiga  ta’siri.  Zamonaviy  axloqiy  tarbiyada 

kosmopolitizmga moyillik.  

4.

 

Yuksak axloqni tarbiyalashda texnologiyaning ijobiy va salbiy ta’siri.  

5.

 

Bioetika – amaliy etikaning nazariy asosi. 

 

Tayanch  tushunchalar: 

Axloqiy  madaniyat,  Muomala  odobi,  Suhbat,  Imo-ishora,  Etiket,Kasbiy  odob, 

Axloqiy tarbiya, Axloqiylik, Tarbiyalanuvchi, Komil inson, Namunaviylik, ommaviy madaniyat, bioetika, 

 

Madaniyatning  turlari  ichida,  xususan  ma’naviy  madaniyat  doirasida  axloqiy  madaniyat  o‘zining 

nihoyatda  keng  qamrovliligi  bilan  ajralib  turadi.  Uning  shaxs  hayotida  voqe  bo‘lishi  xilma-xil  omillar 

vositasida ro‘y beradi. Chunonchi, hayotiy tajriba, tarbiya, axloqiy ta lim, san’at ana shunday vositalardan 

hisoblanadi.  Axloqiy  madaniyat  shaxsga  o'zgalar  bilan  munosabatda  an’anaviy  axloqiy  qonun-qoidalardan 

ijobiy  foydalanishni,  ularga  zamonaviylik  nuqtayi  nazardan  yondashishni,  ezgulik  bilan  yovuzlikning 

farqiga borishni va egallagan axloqiy 

bilimlarini samarali tatbiq  etishga o‘rgatadi. Qisqasi,  u shaxsning jamiyat axloqiy tajribalarini egallash va 

ulardan o‘z tajribalarida foydalamshi o‘z-o‘zini muntazam takomillashtirib borishi singari jihatlarni qamray 

oladi;  shu  bilan  shaxs  axloqiy  taraqqiyotining  belgisi  hisoblanadi  hamda  davlat  va  jamiyatdagi  axloqiy 

darajani  yuksaltirishga  xizmat  qiladi.  Axloqiy  madaniyat  doimo  zamonaviydir.  Ya’ni,  u  muayyan  zamon 

erishgan  axloqiy  yutuqlar  yoxud  darajaning  shaxs  axloqiy  hayotidagi  ko‘rinishidir.  To‘g‘ri,  u,  yuqorida 

aytganimizdek, ma’naviy axloqiy 

qadriyatlarni butunlay inkor etmaydi, lekin ularning zamonaviy shakllarda namoyon bo‘lishini ta’minlaydi. 

M.  mulozamat,  takalluf  va  murojaat  odobini  olaylik.  Bu  axloqiy  qadriyatlar  qadimdan  mavjud.  Lekin 

ularning  bugungi  kundagi  shakllari,  deylik,  Navoiy  davridagidan  farq  qiladi.  Garchand,  u  davrdagi 

mulozamat,  takalluf  va  murojaat  odobi  o‘z  mohiyatini  saqlab  qolgan  bo‘lsa-da,  bugun  ulardan  o’sha 

shakllarda foydalanish erish tuyuladi, hazilomuz-kulgili ko'nnadi, hatto istehzoli-kinoyaviy urg‘u kasb etadi. 

---