Toshkent moliya instituti "ijtimoiy fanlar" kafedrasi

 

 

 

385 

 

23.

 

XVII-XIX asr Yevropa falsafasidagi oqimlar va falsafiy maktablar. ingliz falsafasi-Tomas Gobbs, 

Jon Lokk; Fransuz falsafasi – R.Dekart, Lametri, Gelvetsiy, Didro, Golbax, Russo; Nemis falsafasi – 

I.Kant, Gegel. 

24.

 

XVI-XX asr boshlarigacha O’zbekistonda ijtimoiy-falsafiy tafakkur.  amirlik va xonliklar davri 

falsafasi, millatning g’oyaviy tarqoqligi va mafkuraviy tanazzul oqibatlari, jadidchilik. 

25.

 

Jadidchilik: mustaqillik uchun kurash g’oyalari. jadidchilik xarakati uning falsafasi, M.Bexbudiy, 

A.Avloniy, A.Fitrat, Munavvarqori falsafiy qarashlar. I.Gaspirinskiy. 

26.

 

Olamning mohiyatini anglash jarayonida insonning o’rni.  

27.

 

Borliq va uning mavjudlik shakllari.  

28.

 

Materiya va uning xarakat shakllari.  

29.

 

Borliq haqidagi konsepsiyalar.  

30.

 

Tabiat, uning tuzilishi va rivojlanishi. tabiat borligining struktura darajalari, birlamchi va ikkilamchi 

tabiat, organik va anorganik tabiat, tabiy va sun’iy muxit. 

31.

 

Tabiat va jamiyat, ularning o’zaro aloqasi. inson tabiati, inson tabiatining qismi ekanligi. 

32.

 

Tabiatni falsafiy tushunishning axamiyati va ekologik tarbiya. tabiat va jamiyat o’rtasidagi 

munosabat, koevolyutsiya jarayoni, noosfera va biosfera, «ekologik ong» , «ekologik tarbiya». 

33.

 

Dialektika ta’limoti va uning moxyati. qadimgi va o’rta asrlar sharq falsafasi va dialektika, dialektika 

muqobillari, rivojlanish: progress va regress. 

34.

 

Taraqqiyot falsafasi va uning moxiyati. dialektika-ta’limot sifatida, dialektik qonunlar va 

tushunchalar. 

35.

 

Qonun tushunchasi, uning mohiyati va falsafiy talqini. o’zgarish va taraqqiyot jarayoni, takrorlanish 

tamoyillar, qonun tushunchasi, turlari, dialektik qonunlar. 

36.

 

Voqelik va o’zgarish jarayonida ayniyat va ziddiyat dialektikasi. qarama-qarshiliklar birligi va 

kurashi, ayniyat, qarama-qarshilik, ziddiyatlar turlari. 

37.

 

Mavjudlik tushunchasi va uning miqdor va sifat voqeligi tarzida namoyon bo’lishi. miqdor 

o’zgarishlarining sifat o’zgarishlariga o’zaro o’tishi qonuni, miqdor, sifat, me’yor, sakrash 

taraqqiyotda tadrijiylik tamoyili. 

38.

 

Voqelikni eng umumiy aloqadorligini aks ettiruvchi kategoriyalar.  yakkalik, umumiylik, xususiylik, 

moxiyat, xodisa, qonun. 

39.

 

Voqelikni mazmunini aks ettiruvchi kategoriyalar. mazmun, element, struktura, butun, kism. 

40.

 

Voqelikni sababiyatini aks ettiruvchi kategoriyalar. sababiyat, sabab, oqibat, zaruriyat, tasodif, 

imkoniyat, voqelik. 

41.

 

Yoshlar ongida milliy tafakkurni shakllantirishda falsafiy kategoriyalarning ahamiyati. falsafada 

aloxidalik va umumiylik, xozirgi davr va dialektik inkor, rivojlanishning zaruriyati qonuniyatlari, 

demokratik imkoniyatlar. 

42.

 

XX asr diniy falsafasi (Tomizm va neotomizm). Arastu, Platon, platonizm, katolik cherkovi, 

Avgustin, Foma Akvinskiy. 

43.

 

Voqelikni aks ettirishning tadrijiy bosqichlari. in’ikos, jonsiz va jonli tabiat, biologik in’ikos, xissiy 

bilish, sezish, idrok, tasavvur. 

44.

 

Abstrakt tafakkur – dunyoni anglashning yuqori bosqichidir. tushunchalar, xukm, xulosalar, 

induktiv, deduktiv metodlar. 

45.

 

Bilish va fan, ularning bog’liqligi. ilm, bilimlar, oddiy va ilmiy bilimlar, tajriba, eksperiment, 

mantiqiy bilimlar. 

46.

 

«Sharqona demokratiya» tushunchasining moxiyati. milliy o’ziga xoslik tarixi, psixologiyasi, milliy 

qadriyatlari, katta yoshdagilarga xurmat, xashar, maxalla. 

47.

 

Bozor munosabatlariga utish – demokratik va erkin fuqarolik jamiyatini qurishning asosiy shartidir. 

shaxs, shaxs erkinligi, erkinlikning iqtisodiy asoslari, mafkuraviy rang-baranglik, ko’p 

partiyaviylikning joriy etilishi. 

48.

 

Milliy istiqlol g’oyasi tushunchasi. g’oya, istiqlol, mafkura, g’oyalarning tarixiy tiplari, sinfiy 

mafkura, milliy mafkura, diniy mafkura. 

49.

 

Ong va ruxiyatning ijtimoiy-tarixiy moxiyati. ong, ongni ilmiy va diniy tushunish, ong xarakatlari, 

in’ikos, ong va miya, ong va ruxiyat. 

---