Toshkent moliya instituti d. Tojiboyeva maxsus fanlarni

Mashqlardan  foydalanish  metodi  – 

fanni  o‘rganish, 

malaka,  ko‘nikmalar  hosil  qilish  uchun  tayyorgarlik  ko‘rish,  takrorlash 

va sinab ko‘rishni o‘rganishga qaratilgan metod.   

 

 

Mashq  qilish  buyuk  Xitoy  faylasufi  Konfutsiyning

  “Aytsang, 

unutaman!  Ko‘rsatsang,  eslab  qolaman!  O‘zim  bajarsam,  anglab 

etaman!”

degan  o‘giti,

 

  “Takrorlash  –  bilimning  onasidir”  degan 

xalqimiz naqlini ifodalaydi. Mashq qilmay o‘quv va amaliy ko‘nikma va 

malakaga  ega  bo‘lib  bo‘lmaydi.

 

Chunki,  аynаn  mаshq  оrqаliginа 

---

 

 

 

158 

ko‘nikmа,  mаlаkа,  mаhоrаt  shаkllаnаdi.  Ular  yordamida  nazariya 

amaliyot bilan bog‘lanadi. Fanni nazariy jihatdan o‘rganayotganda  

a) formulani tahlil qilish bilan bog‘liq; 

b) iqtisodiy kategoriya, qonun-qoidalarni tahlil qilish; 

d)  axborot,  raqamlar,  faktlarda  ifodalangan  ma’lumotlarni  tahlil 

qilishga qaratilgan mashqlardan foydalanish mumkin. 

Mashqlar  sxema,  grafiklarga  asoslangan  bo‘lishi,  keng  ravishda 

jadval ma’lumotlarini tahlil qilishda foydalanish mumkin. Ular orqali u 

yoki bu kategoriya, tushnchani o‘zlashtirish oson bo‘ladi. 

Mashqlar  masaladan  farqli  ravishda  barcha  fanlarni  o‘rganishda 

o‘quv  jarayonining  turli  bosqichlarida  qo‘llaniladi.  Ularni  qo‘llash 

metodikasi  o‘quv predmetini  o‘ziga  xos  xususiyatlariga, o‘rganiladigan 

masalalar,  mavjud  materialga  o‘quvchi-talabalarning  yoshiga  bog‘liq. 

Mashqlarni ularni bajarishdan qo‘yilgan maqsadga ko‘ra: maxsus, avval 

bajarilganlarini  yodga  tushiruvchi,  o‘qish,  o‘rganish  jarayonini 

faollashtiruvchi mashqlarga bo‘lish mumkin. 

 

 

 

Mashqlarni  bajarishga  ko‘ra  esa:  amaliy,  og‘zaki  va  yozma 

mashqlarga bo‘lish mumkin. Mashqlar oqzakimi, yozmami yoki amaliy 

bo‘lishidan qat’iy nazar aqliy va amaliy ish bajariladi    

 

 

 

Og‘zaki  mashqlar  mantiqiy  fiklash,  xotira,  diqqat  va  nutq  ravonli-

gini  rivojlantirishga  olib  keladi.  Ular  dinamikligi  bilan  ajralib  turadi, 

yozish uchun vaqt sarflanmaydi.  

Xullas  masala,  mashqlar,  bir  tomondan  sinalgan,  qadimiy  dars 

o‘tish uslubi bo‘lsa, ikkinchi tomondan, imkoniyatlari nihoyatda ko‘pligi 

tufayli eskirmaydigan, doimo zamonaviy, uchinchidan, universal, barcha 

iqtisodiy fanlarni o‘rganishda qo‘llash mumkin bo‘lgan metoddir.  

Masalalarning muntazam yechib turilishi, mashq bajarish hamda uni 

muhokama  qilish,  talabalarning  olgan  bilimini  uzluksiz  nazorat  qilish, 

tushunmagan  kategoriyalarni tushnib olish imkoniyatini  beradi.