Toshkent moliya instituti d. Tojiboyeva maxsus fanlarni

8.1. O‘quv jarayonida  talabalar mustaqil ishlashining tutgan o‘rni. 

Mustaqil ta’limga alohida diqqat qaratilishi 

 

Ma’lumki, o‘qitishning asosiy shakllari – ma’ruza, seminar, amaliy 

mashg‘ulotlar,  laboratoriya  ishlari,  maslahat  darsi  auditoriyada 

o‘tkaziladi.  Ularni  tashkil  etish  mavzular  murakkabligi  darajasiga, 

beriladigan  axborot  miqdoriga  ko‘ra  avvaldan  rejalashtiriladi,  o‘quv 

soatlari  ajratiladi.  Ishlab  chiqarish  amaliyoti  auditoriyadan  tashqarida 

o‘tkazilsada, unga ham avvaldan soatlar belgilanadi. 

Bilim  olish,  maxsus  malakaga  ega  bo‘lish  o‘quvchi-talabalar 

dunyoqarashini  shakllantirishda  auditoriyada  o‘tiladigan  darslardan 

tashqari  ular  tomonidan  bajariladigan  mustaqil  ishlar  ham  katta  rol 

o‘ynaydi

.  

Tajriba  ko‘rsatadiki,  boshlagan  ishini  sabr-toqat  bilan  mustaqil 

ravishdа  tinmay  izlanish  orqali  oxiriga  yetkazadiganlargina  hayotda 

ko‘zlagan  maqsadlariga  erishadilar.  O‘quvchi-talabalarda  ana  shu 

xislatni  tarbiyalashda  mustaqil  ishlarni  tashkil  etish  o‘ziga  xos  alohida 

o‘rin  tutadi.  Undan  tashqari,  hozirgi  kunda  axborot  oqimi  nihoyatda 

kattaligi,  fan-texnika  taraqqiyoti  tufayli  o‘qituvchi  qanchalik  mohir 

bo‘lmasin  dars  jarayonida  fan  bo‘yicha  barcha  bilim,  axborotlarni 

talabalarga  yetkaza  olmaydi.  Uni  to‘ldirishning  yagona  yo‘li 

talabalarning o‘z ustilarida mustaqil ishlashlaridir.  

---

 

 

 

289 

Mustaqil  ishlashning  yana  bir  ijobiy  tomoni  u  mustaqil  fikrlashni 

ham  rivojlantiradi.  Mustаqil  fikrlаsh  -  insоnning  o‘z  оldidа  turgаn 

muаmmоlаrni  mаqsаd  vа  vаzifаlаrini  bеlgilаgаn  hоldа  o‘z  bilimi  vа 

hаyotiy  tаjribаlаrigа  tаyanib,  turli  yo‘l,  usul,  vоsitаlаr  yordаmidа, 

o‘zining  intеllеktuаl  imkоniyatlаri  dаrаjаsidа  mustаqil  rаvishdа  hаl 

qilishdаn  ibоrаt  bo‘lgаn  аqliy  fаоliyatidir.  Shuning  uchun  ham  hozirgi 

kunda o‘quvchi, talabalarni mustaqil ishini tashkil etishga alohida diqqat 

qaratilmoqda.  

Talaba  mustaqil  ishlash  ko‘nikmasini  egallamasa,  zamon  talabi 

darajasidagi mutaxassis bo‘lib yetisha olmaydi, chunki talabaning o‘qish 

yillari  davomida  olgan  bilimlarining  ko‘p  qismi  u  faoliyat  boshlagunga 

qadar eskiradi, ko‘pgina bilimlar esa unutiladi.  

Taniqli  olim  G.  Spenser  ta’lim-tarbiya  ishida  o‘zini-o‘zi  takomil-

lashtirish  jarayoniga  katta  o‘rin  berilmog‘i  lozimligini  ta’kidlab, 

insoniyat  faqat  mustaqil  o‘rganish  tufayligina  taraqqiy  etganini 

ko‘rsatgan.

114