Toshkent moliya instituti d. Tojiboyeva maxsus fanlarni

Sinkveyn metodi 

X       

 

 

         

Y        

 

XYZ 

 

 

 

Z 

 

XZ

 

XY 

YZ

 

 

Х 

 

 

 

      

 

XY

 

Y

 

---

 

 

 

138 

O‘rganilayotgan materialni yaxshiroq anglash uchun qo‘llaniladigan 

metodlardan  biri  -  Sinkveyn  (axborotni  yig‘ish)  metodidir.  Murakkab 

g‘oya,  fikr,  iqtisodiy  tushunchalarni  bir  nechagina  so‘zlar  bilan 

ifodalash, ularga xos sifat belgilari, amalda qo‘llash yo‘llarini ko‘rsatish 

orqali  mavzuni  yaxshiroq  anglashga,  o‘zlashtirishga  yordam  beradigan

 

metod. 

Sinkveyn  –  (sink

  - 

fransuzcha  besh)  besh  qatordan  iborat,  o‘ziga 

xos,  qofiyasiz  she’r  bo‘lib,  unda  o‘rganilayotgan  tushuncha,  hodisa, 

voqea,  mavzu  haqidagi  axborot  yig‘ilgan  holda,  o‘quvchi,  talaba  so‘zi 

bilan  turli  variantlarda  va  turli  nuqtai  nazar  orqali  ifodalanadi.  XX 

asrning boshlarida  amerikalk shoira Аdеlаidа Krepsi she’rning yangicna 

besh  qatordan  iborat  shaklini  yaratdi.  Uning  asosida  tahliliy  fikrlash, 

qo‘yilgan savollarga guruh miqyosida javob berish, turli strategiyalarni 

tizimli  qo‘llashga  qaratilgan  bu  metodni  AQSHlik  D.  Stil,  K.  Meredit, 

Ch.Templ ishlab chiqishgan.

73

 

Sinkveyn  tuzish  murakkab  g‘oya,  iqtisodiy  tushunchalarni  bir 

nechagina  so‘zlar  bilan  ifodalash  uchun  muhim  bo‘lgan  malakadir. 

Sinkveyn  tuzish  jarayoni  mavzuni  yaxshiroq  anglashga,  o‘zlashtirishga 

yordam  beradi.  Metodni  sinonimi  bor  iqtisodiy  kategoriyalar, 

tushunchalarni o‘rganishda qo‘llaniladi. 

Amaliyotda sinkveyn: 

• murakkab axborotni sintezlash quroli; 

• talabalar tushunchalar zaxirasini baholash vositasi; 

• fikrni ijodiy ifodalash vositasi sifatida juda foydalidir. 

Sinkveyn tushunchalar va  axborotlarni refleksiyalash,  sintezlash va 

umumlashtirishda tezkor, ayni zamonda muhim qurol hisoblanadi. 

Sinkveyn  ma’lum  bir  mavzu  o‘rganilgandan  so‘ng  tuzilsa,  uning 

asosiy  xususiyatlari,  mohiyati  tushunilib,  yakunlanadi.  Sinkveyn 

materiallar  ustida  o‘ylashga,  murakkab  axborotni  sintezlashga  yordam 

beradi. Ijodiy ishlash imkoniyati kelib chiqadi. 

Sinkveyn besh qatordan iborat bo‘lib, birinchi qatorda bir so‘z bilan 

mavzu yoki muammo yoziladi (odatda ot turkumiga oid so‘z bilan). 

Ikkinchi  qatorda  bir  so‘z  bilan  ifodalangan  mavzu  yoki  muammo 

ikki so‘z bilan tavsiflanadi (sifat turkumiga oid ikki so‘z bilan). 

Uchinchi  qatorda  ushbu  mavzu  yoki  muammo  bo‘yicha  xatti  - 

harakatlar uch so‘z bilan xarakterlanadi. 

 

73