Toshkent moliya instituti d. Tojiboeva iqtisodiyot

«nobop tanlov
» deb yuritiladi. Aynan ana shunday tanlovni amalga 
oshishidan manfaatdor shaxslar axborotni assimetrik tarqalishidan manfaatdor. 
 Xuddi shunday holatni sug’urta jarayonida ham ko’rish mumkin. Bunda ham sug’urta 
qildirayotganlar nimani sug’urta qildirishsa uni holatini boshqalardan yaxshi bilishadi. Sug’urta 
qildirishda esa har bir sug’urta qildiruvchi o’z manfaatidan kelib chiqib ko’proq sug’urta puli 
olishni ko’zlaydi.  
 Ikkinchi tomondan, sug’urta qildirganlar ko’pincha sug’urta qilingan ob’ektga nisbatan 
befarqliklarini kuchaytirishlari mumkin. Masalan, avtomobilini sug’urta qildirganlar endi 
avvalgidek ehtiyot choralarini ko’rishga urinishmaydi. Sug’urta kompaniyalari ehtiyot choralari 
ko’rishga rag’batni yo’qolishi bilan bog’liq qo’shimcha xarajatlar qilishlariga to’g’ri keladi.  
 Oxir oqibat shunday holat kelib chiqishi mumkin-ki, sug’urta faoliyati xarajatlarni qoplay 
olmay qoladi. Lekin sug’urta faoliyati jamiyat uchun zarur.  
 Axborot asimmetriyasi doimo mavjud bo’ladi. Chunki bozor iqisodiyoti raqobatga 
tayanar ekan, raqobatda g’olib chiqish yoki hech bo’lmaganda yutqazmaslik bu insonning tabiat 
tomonidan berilgan muhim xislati - o’zini saqlash instinkti bilan bog’liq.  
                                                 
 

---

 
 
Bozorda hamma aldanishdan, zarar ko’rishdan qo’rqadi. Sotuvchi mahsulotini iloji 
boricha qimmatroqqa sotishga, xaridor esa arzonroqqa olishni istaydi.  
Tovar ishlab chiqaruvchi kelajakda talabni qanday o’zgarishini oldindan sezish, 
payqashga harakat qilib, tovarga talab yuqorilik paytida ko’proq ishchlab chiqarib yuqori narxga 
sotish uchun harakat qiladi. Shu bilan birga raqobatchilar ham shunday tovarlarni ishab 
chiqarayotgan bo’lib, u orqada qolgan bo’lishi o’z tovarlarini arzimagan pulga sotishi mumkin. 
Raqobatni kimni foydasiga hal bo’lishi aynan axborotni kimni qo’lida bo’lishi va unlan qay 
darajada mohirlik bilan foydalagishiga bog’liq. Shuning uchun natijasi noaniq. Noaniqlik esa 
odamlarni o’z iqtisodiy faoliyatlarida tavakkal qilishga majbur qiladi. Uning natijasi ham noaniq.  
 Shunday qilib axborot asimmetriyasi