Toshkent moliya instituti d. Tojiboeva iqtisodiyot

Tarqatma materiallardan namunalar 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Bo’sh katakni to’ldiring. Narxni funktsiyalarini izohlab bering. Narx sanab o’tilgan 
funktsiyalardan tashqari qanday vazifalarni bajaradi? Ko’rsating. 
 
2-tarqatma material  
Birgalikda jinoyat sodir qilgan ikki hibsga olinganlar quyidagi to’rt variantdan birini 
tanlashdan boshqa iloji yo’q. 
 
«Xibsga olinganlar» dilemmasi matritsasi 
 
2-si bo’yniga olmaydi 
2-si bo’yniga oladi 
1-variant 2-variant 
1-si bo’yniga 
olmaydi 
Birinchisi qattiq 
jazodan qutiladi 
Ikkinchisi qattiq 
jazodan qutiladi 
1-si umrbod 
qamoq jazosi 
oladi 
Ikkinchisi qo’yib 
yuboriladi 
3-variant 4-variant 
1-si bo’yniga 
oladi 
Birinchisi qo’yib 
yuboriladi 
(ozodlikka 
chiqadi) 
Ikkinchisi 
umrbod qamoq 
jazosi oladi 
Birinchisi uzoq 
muddatli qamoq 
jazosi oladi 
Ikkinchisi uzoq 
muddatli qamoq 
jazosi oladi 
 
 
Xisob-kitob 
Iqtisodiyotni tartibga 
solish 
Resurslarni taqsimlash 
Narx funktsiyalari 
Daromadlarni 
taqsimlash 
Axborot berish 
Tovarlarni qadr-
qimmatini o’lchash 

---

 
 
Bu holatda eng ehtimolligi yuqori variant 4-si – ikkala jinoyatchi ham uzoq muddatli 
qamoq jazosi oladi. Bu ularni egoistik motividan kelib chiqadi. Lekin har ikkisi uchun 1-variant 
eng manfaatiga mos keladi. 
Firmalar oligopolistik raqobat sharoitida ana shu dilemmada ko’rsatilgan holatga juda 
ko’p marta duch kelishadi. Ular bozorni katta qismini egallash uchun raqobatga raqiblari bilan 
agressiv kurashishlari kerakki yoki aksincha hamkorlik qilib raqobatlashish, hatto yashirin 
kelishish orqali, masalan narxni oshirish kerakmi yoki yo’q. 
 
 
Davlat baho ustidan nazorat o’rnatsa  
 
 
 Aytaylik davlat narxni muvozanat 
narxi R
o
 dan past R
1
 darajasida belgilasin, u 
xolda takchillik vujudga keladi (Q
2
-Q1). 
Sababi narxni tushirilishi natijasida talab 
ortadi, lekin ishlab chiqaruvchilar mahsulot 
hajmini qisqartirishadi. 
 Bunday davlatning narx siyosatidan 
iste’molchilar haddan tashqari yuqori baho, 
aytaylik R
3
 darajasida belgilasachi?