Toshkent moliya instituti byudjet hisobi fanidan mustaqil ish

2.Naqd pullarni qabul qilish va berish hamda kassa
hujjatlarini rasmiylashtirish
Byudjet tashkilotlari kassalari tomonidan naqd pulni bosh buxgalter yoki u vakolat bergan shaxs imzo chekkan kirim kassa orderi bo‘yicha qabul qilinadi. Pul qabul qilinganligi to‘g‘risida bosh buxgalter yoki u vakolat bergan shaxs va kassir tomonidan imzolangan, kassiming muhri (shtampi) bilan tasdiqlangan yoki kassa apparatining izi tushirilgan kvitansiya beriladi.
Byudjet tashkilotining kassasidan naqd pulni boshqa tashkilotlar ehtiyojlari uchun berish man etiladi. Byudjet tashkilotlarining kassalaridan naqd pul chiqim kassa orderlari yoki tegishli ravishda rasmiylashtirilgan boshqa hujjatlar (to‘lov qaydnomasi, pul berish to‘g‘risidagi arizalar, schyotlar va boshqalar) bo'yicha bu hujjatlarga chiqim kassa orderining rekvizitlari tushirilgan to‘rtburchak muhri bosilib beriladi. Pul berish uchun rasmiylashtiriladigan hujjatlarga budjet tashkilotining rahbari va bosh buxgalteri yoki ular vakolat bergan shaxslar tomonidan imzo chekilgan bo‘lishi kerak.
Chiqim kassa orderlariga ilova qilinadigan hujjatlar, arizalar, to‘lovnomalar va boshqalarda budjet tashkiloti rahbarining ruxsat beravchi yozuvi bo'lsa, chiqim kassa orderlariga rahbar imzo chekishi shart bo‘lmaydi. Budjet tashkilotlariga xizmat ko'rsatadigan markazlashtirilgan buxgalteriyalarda beriladigan ish haqining umumiy summasiga bitta chiqim kassa orderi tuziladi, uning sanasi va tartib raqami har bir to‘lov (hisob-kitob-to‘lov) vcdomostiga yozib chiqiladi. Alohida shaxsga chiqim kassa orderi yoki uning o'miga o‘tadigan boshqa hujjat bo‘yieha pul berilayotgan vaqtda kassir pul oluvchining shaxsini tasdiqlovchi hujjat(pasport, fuqaroligi bo'lmagan shaxslaming yashash guvohnomalari, harbiy bilet yoki harbiy qismlar yoxud harbiy muassasalar tomonidan beriladigan shaxsini tasdiqlovchi hujjat)ni talab qiladi, bu hujjatning nomi va tartib raqami, kim tomonidan va qachon berilganligini yozib qo‘yadi hamda pul oluvchidan tilxat oladi. Agar chiqim kassa orderi yoki uning o‘miga o'tadigan hujjat bir necha kishiga pul berish uchun tuzilgan bo‘lsa, bu holda ham pul oluvchilar o‘z shaxslarini tasdiqlovchi hujjatlarini ko'rsatadilar va to‘lov hujjatlarining tegishli ustuniga imzo chekadilar.
Byudjet tashkilotida pul berish mazkur tashkilot tomonidan berilgan guvohnoma bo‘yicha uning egasi fotosurati va shaxsiy imzosi mavjud bo'lgan taqdirda amalga oshirilishi mumkin. Pul olinganligi to‘g‘risidagi tilxat faqat oluvchi dastxati bilan siyoh yoki sharikli ruchkaning pastasida olingan summa:____ so‘m (so‘zlar bilan) ____ tiyin (raqamlar bilan) ko'rsatilgan holdagina yozilishi mumkin. Pul vedomost bo‘yicha olinayotgan vaqtda summa so‘zlar bilan yozilmaydi.
Byudjet tashkilotida ro'yxat tarkibiga kirmagan shaxslarga pul har bir shaxsga alohida yoziladigan chiqim kassa orderi yoki tuzilgan shartnomalarga asosan alohida vedomost bo'yicha beriladi. Kassir pullami chiqim kassa orderi yoki uning o'miga o'tadigan boshqa hujjatda ko‘rsatilgan shaxsgagina beradi. Agar pul belgilangan tartibda rasmiylashtirilgan ishonchnoma bo'yicha berilayotgan bo‘lsa,
order matnida pul oluvchining familiyasi, ismi va otasining ismidan keyin pul olishiga ishonchnoma berilgan shaxsning familiyasi, ismi va otasining ismi buxgalteriya tomonidan yoziladi. Pul vedomost bo'yicha berilayotgan bo'lsa, pul olinganligi haqidagi imzodan oldin kassir Ishonchnoma bo‘yicha deb yozib qo'yadi. Bu ishonchnoma kassirda qoladi va chiqim orderi yoki vedomostga biriktirib qo'yiladi. Mehnat haqi to‘lash, vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo‘yicha nafaqalar, stipendiya, pensiya va mukofotlar to‘lash kassirlar tomonidan to‘lov (hisob-kitob-to‘lov) vedomostlari bo‘yicha har bir oluvchiga chiqim kassa orderi tuzilmasdan amalga oshiriladi. To'lov (hisob-kitobto‘lov) vcdomostining titul varag'ida pul berishga ruxsat etilganligi to‘g‘risida yozuv, pulni tarqatish muddati hamda summasi yozuvda ko‘rsatilib, budjet tashkilotining rahbari va bosh buxgalteri yoki ular vakolat bergan shaxslaming imzosi qo'yiladi. Xodim mehnat ta’tiliga ketayotgan vaqtda, kasal bo'lganida va boshqa hollarda ish haqi to‘lash uchun bir marta pul berish, shuningdek deponentga o‘tkazilgan summalami va xizmat safari bilan bog'liq xarajatlarni keyin hisob berish sharti bilan bir necha shaxslarga berish ham shunday tartibda rasmiylashtirilishi mumkin. Alohida shaxslarga ish haqi to‘lash uchun bir marta pul berish, odatda, chiqim kassa orderlari bo'yicha amalga oshiriladi. Mehnat haqi to‘lash, vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik nafaqalari, stipendiya, pensiya va mukofotlami berish uchun belgilangan muddat tugaganda kassir:
1. Ish haqi, vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik nafaqalari, pensiya va mukofotlami olmagan shaxslaming familiyalari qarshisiga Deponent qilindi degan to‘rtburchak muhr bosishi yoki qo‘lda yozib qo‘yishi;
2. Deponent qilingan summalar reestrini tuzishi;
3. Vedomost oxirida ish haqi to‘lash, vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik nafaqalari, pensiya va mukofotlar uchun haqiqatda to'langan summa bilan olinmagan hamda deponent qilingan summa miqdorini yozib qo'yishi, bu summalami to‘lov vedomosti bo‘yicha umumiy yakun bilan solishtirishi va o‘z imzosi bilan tasdiqlashi kerak bo‘ladi. Agar pul kassir o‘miga boshqa shaxs tomonidan berilsa, vedomostda: Pulni vedomost bo'yicha ......... (imzo) berdi degan qo‘shimcha yozuv qayd etiladi. Pulning bir vedomost bo'yicha kassir va tarqatuvchi tomonidan berilishi man etiladi;
4. Kassa daftariga haqiqatda to'langan summani yozishi va vedomostga Chiqim kassa orderi №____ degan to‘rtburchak muhrinibosishi lozim.
Buxgalteriya to‘lov vedomostlarida kassirlar tomonidan qayd etilgan yozuvlami tekshiradi hamda ular bo‘yicha berilgan va deponent qilingan summalami hisoblab ehiqadi. Deponent qilingan summalar bank muassasalariga topshiriladi va topshirilgan summalarga bitta umumiy chiqim kassa orderi tuziladi. Kirim kassa ordcrlari va ulaming kvitansiyalari, shuningdek, chiqim kassa orderlari va ulaming o‘mini bosadigan hujjatlar buxgalteriya xizmati tomonidan siyoh yoki sharikli ruchka pastasi bilan aniq va ravon yozilib to‘ldirilishi yoki yozuv mashinkasi, hisoblash mashinkasida bosmalanishi kerak. Bu hujjatlarda ustidan o‘chirib yozishga, tuzatishlar kiritishga, izohlari bo‘lgan holda ham yo‘l qo‘yilmaydi. Kirim va chiqim kassa orderlarida ulami tuzish uchun asos bo‘lgan sabab ko'rsatiladi hamda ularga ilova qilingan hujjatlar ko‘rsatib o'tiladi.
Kirim va chiqim kassa orderlari yoki ulaming o'mini bosadigan hujjatlami pul topshirayotgan yoki pul olayotgan shaxslarga berish taqiqlanadi. Pulni kassa orderlari bo‘yicha qabul qilish va topshirish faqat ular tuzilgan kuni amalga oshirilishi mumkin. Kirim va chiqim kassa orderlari yoki ularning o'rnini bosadigan hujjatlami olish vaqtida kassir:
1. Hujjatlarda bosh buxgalteming imzosi borligi va uning haqiqiyligini, chiqim kassa orderi yoki uning o‘mini bosadigan hujjatda esa-budjet tashkilotining rahbari yoki u vakolat bergan shaxslaming ruxsat berganligi haqidagi imzosi mavjudligini;
2. Hujjatlaming to‘g‘ri rasmiylashtirilganligini;
3. Hujjatlarda ko‘rsatib o‘tilgan ilovalarning mavjudligini tekshirishi kerak.
Bu talablaming birortasiga rioya qilinmaganligi taqdirda, kassir hujjatlami tegishli ravishda rasmiylashtirish uchun buxgaltcriyaga qaytaradi. Kirim va chiqim kassa orderlari yoki ulaming o‘mini bosadigan hujjatlar, ular asosida pul olingani yoki pul bcrilganidan keyin, darhol kassir tomonidan imzolanadi, unga ilova qilingan hujjatlar ustiga esa,To‘landi degan to'rtburchak muhr bosilib yoki shunday yozuv qayd etilib, sanasi (yil, kun va oy) ko‘rsatiladi. Kirim va chiqim kassa orderlari yoki ulaming o‘mini bosadigan hujjatlar kassaga topshirilguniga qadar buxgalteriya tomonidan kirim va chiqim kassa hujjatlarini qayd etish jumalida (KO-3a-shakl) ro‘yxatga olinadi. Ish haqini to'lashga doir to‘lov (hisob-kitob-to‘lov) vedomostlariga rasmiylashtirilgan chiqim kassa orderlari u berilganidan keyin ro‘yxatga olinadi.