Toshkent moliya instituti «Buxgalteriya hisobi»kafedrasi

Soliq hisobi 
registrlari 
Buxgalteriya  
yozuvlari 
Buxgalteriya  hisobi 
schyotlar rejasi 
 
Hisob-kitob 
registr-lari 

---

 
- 19 - 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3-Rasm. Soliq hisobini tashkil etish tizimi. 
 

---

 
20 
1-jadval 
Mol-mulk solig‘ini hisoblash uchun asosiy vositalar va 
nomoddiy aktivlar o‘rtacha qiymatining 
hisob-kitob registri. 
 
№ 
 
Balans
ning 
qator 
kodi 
2011 yil 1 yanvar holatiga qoldiq 
01.01.11 
01.02.11 
01.03.11 
01.04.11 
01.05.11 
01.06.11 
1 
Asosiy vositalar 
010 
3629534067
6 
3665816173
0 
3663740580
7 
4365286079
4 
4375254032
9 
4377021832
9 
2 
Nomoddiy aktivlar 
020 
2949265093 
2948665685 
2948665685 
2948665685 
2948665685 
2948665685 
3 
Asosiy vositalarning eskirishi 
011 
1644923016 
1809913925 
1964276483 
2131322347 
231516315 
2498043745 
4 
Nomoddiy vositalarning 
eskirishi 
021 
74234245 
123076038 
172220466 
221364894 
270509322 
319653750 
5 
Mulkning qoldiq qiymati 
012 
022 
3752544850
7 
3767383745
2 
3744957454
3 
4424883923
7 
4411618037
8 
4390118651
9 
6 
Soliqqa tortiladigan bazadan 
chiqariladigan qiymat 
(imtiyoz) 
 
3684899237
1 
3700027870
6 
3679126003
3 
4359255776
7 
4345775650
4 
4324518963
0 
7 
Soliqqa tortiladigan qiymat  
(4-5) 
 
676456136 
673558746 
658314510 
656281471 
658423873 
655996890 
 
Hisobot davrida soliqqa  
tortiladigan mulkning o‘rtacha  
qoldiq qiymati 
665787039 
Soliqdan ozod 
qilingan mulkining 
o‘rtacha qiymati 
41653658899 
   
 
       
1-jadval davomi 
№ 
 
Balans
ning 
qator 
kodi 
20__ yil 1 yanvar holatiga qoldiq 
01.07.11 
01.11.11 
01.09.11 
01.10.11 
01.11.11 
01.12.11 
01.01.11 
1 
Asosiy vositalar 
010 
440646812
47 
440744311
74 
440753311
74 
440766811
74 
440790011
74 
440788111
74 
440788111
74 
2 
Nomoddiy aktivlar 
020 
294866568
5 
294866568
5 
294866568
5 
296331737
0 
296810426
4 
296810426
4 
296810426
4 
3 
Asosiy vositalarning 
eskirishi 
011 
268163104
4 
286691246
1 
305224321
2 
323757771
2 
342292065
0 
36268172 
 
379361606
7 
4 
Nomoddiy vositalarning 
eskirishi 
021 
368798178 
417942606 
467331229 
516719852 
566188257 
615656662 
665125067 
5 
Mulkning qoldiq 
qiymati 
012 
022 
439629177
10 
437382417
92 
435190741
03 
432857009
80 
430579965
31 
428229906
04 
425881743
04 
6 
Soliqqa tortiladigan 
bazadan chiqariladigan 
qiymat (imtiyoz) 
 
432899242
23 
430661079
97 
428484891
34 
426175685
86 
423899967
13 
421576379
45 
419252867
21 
7 
Soliqqa tortiladigan 
qiymat (4-5) 
 
672993487 
672133795 
670584969 
668132394 
667999818 
665352659 
662887583 
 
 
Mol-mulk solig‘idan imtiyoz (eksport) 
 
Soliq hisobining mol-mulk solig‘ini hisob-kitob registri (1-jadval). 
Ushbu  registrning  qulayligi  shundan  iboratki,  bunda  asosiy  vositalar,  nomoddiy 
aktivlarning  qoldiq  qiymatlari,  ularning  eskirish  summalari  har  oy  uchun  ko‘rsatiladi. 
 
 

---

 
21 
Shuningdek  mol-mulk  solig‘i  bo‘yicha  imtiyoz  summalarini,  soliqqa  tortiladigan  baza 
summalarini hisoblash osondir.  
Soliq  hisobi  registrlarining  shakllarini  keyingi  mavzularda  soliq  turlari  bo‘yicha 
hisob metodologiyasini o‘rganish jarayonida, aniq ma’lumotlarga asoslangan holda ko‘rib 
chiqiladi. 
Xo‘jalik  yurituvchi  sub’ektlar  soliq  hisobini  tashkil  etish,  uni  yuritishning 
metodikasi,  foydalaniladigan  ishchi  schyotlar  rejasi,  registrlarni  o‘zgarishining  soliq 
hisobi siyosatida aniq ko‘rsatadilar. 
 
4.Soliq hisbotini tuzish tartibi. 
Soliq to‘g‘risidagi qonun hujjatlarida soliq to‘lovchilar, shuningdek ushbu soliq yoki 
boshqa  majburiy  to‘lovni  hisoblab  chiqarish  va  to‘lash  uchun  zarur  elementlar  belgilab 
qo‘yilgan taqdirdagina soliq to‘liq o‘rnatilgan deb hisoblanadi. 
Soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarning elementlari quyidagilardir: 
              
Element nomi 
 
Ta’rif 
 
Soliq solish ob’ekti 
 
Soliq to‘lovchida soliq yoki boshqa majburiy to‘lov hisoblab 
chiqarilishi va (yoki) to‘lanishi yuzasidan majburiyat keltirib 
chiqaruvchi mol-mulk, harakat, harakat natijasidir. 
Soliq solinadigan baza 
 
Soliq solish ob’ektining soliq yoki boshqa majburiy to‘lovning 
stavkasi tatbiqan belgilangan ko‘rsatkichlardagi qiymat, miqdor, 
fizik va boshqa tavsiflarini ifodalaydi. 
 
Stavka 
 
Soliq solinadigan bazaning o‘lchov birligiga nisbatan 
hisoblanadigan foizlardagi yoki mutlaq summadagi miqdor. 
Soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarning stavkalari, agar Soliq 
kodeksida boshqacha qoida nazarda tutilgan bo‘lmasa, 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining qarori bilan belgilanadi. 
Hisoblab chiqarish 
tartibi 
 
Soliq va boshqa majburiy to‘lovni hisoblab chiqarish tartibi soliq 
davri uchun soliq solinadigan bazadan, stavkadan, shuningdek 
imtiyozlar mavjud bo‘lsa, shu imtiyozlardan kelib chiqib, soliq va 
boshqa majburiy to‘lov summasini hisoblash qoidalarini 
belgilaydi. 
Soliq va boshqa majburiy to‘lovlarni hisoblab chiqarish soliq 
to‘lovchi tomonidan mustaqil ravishda amalga oshiriladi. 
Soliq kodeksida nazarda tutilgan hollarda, soliq va boshqa 
majburiy to‘lovni hisoblab chiqarish majburiyati davlat soliq 
xizmati organi yoki soliq agenti zimmasiga yuklatilishi mumkin. 
Qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollarda ayrim turdagi 
soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarni hisoblab chiqarishda 
ularning to‘lanishi lozim bo‘lgan eng kam miqdor belgilanadi. 
Soliq davri 
 
U tugaganidan keyin soliq solinadigan baza aniqlanadigan hamda 
soliq yoki boshqa majburiy to‘lov summasi hisoblab 
chiqariladigan davr. 
Soliq davri bir necha hisobot davriga bo‘linishi mumkin bo‘lib, 
ularning yakunlari bo‘yicha hisob-kitoblarni taqdim etish hamda 
soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarning to‘lanishi lozim bo‘lgan 
summalarini to‘lash majburiyati yuzaga keladi. 

---

 
22 
Joriy to‘lovlarni to‘lash bo‘yicha majburiyat yuzaga kelgan davr 
hisobot davri bo‘lmaydi. 
Soliq hisobotini taqdim 
etish tartibi 
Soliq hisobotini taqdim etish har bir soliq turi bo‘yicha Soliq 
kodeksida alohida belgilanadi va oy, chorak, yilga bo‘linadi. 
To‘lash tartibi 
U Soliq kodeksida har bir soliq uchun alohida belgilanib, ularga 
muddatlari ko‘rsatilgan bo‘ladi. 
Soliq to‘lovchilar, soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarning elementlari har bir soliq 
yoki boshqa majburiy to‘lovga tatbiqan belgilanadi. 
Soliq  kodeksida,  boshqa  qonunlarda  va  O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining 
qarorlarida  nazarda  tutilgan,  boshqa  soliq  to‘lovchilarga  nisbatan  ayrim  toifadagi  soliq 
to‘lovchilarga beriladigan afzalliklar, shu jumladan soliq va (yoki) boshqa majburiy to‘lov 
to‘lamaslik yoxud ularni kamroq miqdorda to‘lash imkoniyati soliqlar va boshqa majburiy 
to‘lovlar bo‘yicha imtiyozlar deb e’tirof etiladi. 
Mol-mulk  solig‘i,  er  solig‘i,  yagona  er  solig‘i  hamda  obodonlashtirish  va  ijtimoiy 
infratuzilmani rivojlantirish solig‘i bo‘yicha imtiyozlarni berish O‘zbekiston Respublikasi 
Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan tartibda mahalliy davlat hokimiyati organlari 
tomonidan amalga oshirilishi mumkin. 
Soliq to‘lovchi soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlar bo‘yicha imtiyozlardan tegishli 
huquqiy  asoslar  vujudga  kelgan  paytdan  e’tiboran  ular  amal  qiladigan  butun  davr 
mobaynida foydalanishga haqli. 
Soliq to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga muvofiq soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlar 
bo‘yicha  imtiyozlar  bo‘shagan  mablag‘larni  muayyan  maqsadlarga  yo‘naltirish  sharti 
bilan  berilishi  mumkin.  Bunday  mablag‘lardan  belgilanmagan  maqsadda  foydalanilgan 
taqdirda,  belgilanmagan  maqsadda  foydalanilgan  summa  o‘rnatilgan  tartibda  penya 
hisoblangan holda byudjetga undirib olinadi.