Toshkent moliya instituti «Buxgalteriya hisobi»kafedrasi

Ko‘chmas  mulkni  ijaraga  berishdan  olinadigan  daromadlarga  soliq  solish 
tartibi. 
O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  2011  yil  30  dekabrdagi  «O‘zbekiston 
Respublikasining  2012  yilgi  asosiy  makroiqtisodiy  ko‘rsatkichlari  prognozi  va  Davlat 
byudjeti parametrlari to‘g‘risida» PQ-1675-son qarori bilan 2012 yil 1 yanvardan boshlab 
yuridik shaxslar uchun bir oyda soliq solinadigan eng kam daromadni aniqlash maqsadida 
ko‘chmas mulkni ijaraga berishdan olinadigan ijara to‘lovining eng kam miqdorlari joriy 
qilinmoqda. 
Ko‘chmas  mulkni  ijaraga  berishdan  olinadigan  daromadlarga  soliq  shartnomada 
belgilangan  ijara  to‘lovi  summasidan,  biroq  har  yili  O‘zbekiston  Respublikasi  Davlat 
mulki  qo‘mitasi  tomonidan  taqdim  etilgan  va  O‘zbekiston  Respublikasi  MOLIYA 
vazirligi  va  Iqtisodiyot  vazirligi  bilan  kelishilgan  ijara  to‘lovining  eng  kam  stavkalari 
hisob-kitoblari  asosida  Qoraqalpog‘iston  Respublikasi  Vazirlar  Kengashi,  viloyatlar  va 
TOSHKENT  shahar  hokimliklari  tomonidan  tasdiqlanadigan  davlatning  ko‘chmas 
mulkidan  foydalanganlik  uchun  ijara  haqining  eng  kam  stavkalaridan  kelib  chiqib 
hisoblanadigan soliq summasidan kam bo‘lmagan miqdorda soliq solinadi.  
Ko‘chmas mulkni ijaraga berish shartnomasi bilan belgilangan ijara to‘lovi summasi 
belgilangan  ijara  to‘lovining  eng  kam  stavkalaridan  kelib  chiqib  hisoblab  chiqilgan  ijara 
to‘lovi  summasidan  kam  bo‘lgan  taqdirda  quyidagi  soliq  turlari  bo‘yicha  davlatning 
ko‘chmas  mulkidan  foydalanganlik  uchun  ijara  haqining  eng  kam  stavkalaridan  kelib 
chiqib qo‘shimcha hisoblash amalga oshiriladi: 

 
yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig‘i; 

 
qo‘shilgan qiymat solig‘i; 

 
yagona soliq to‘lovi to‘lovchilari uchun - yagona soliq to‘lovi bo‘yicha. 
Ko‘chmas  mulkni  ijaraga  berish  asosiy  faoliyat  turi  bo‘lgan  umumbelgilangan 
soliqlarni to‘lovchi yuridik shaxslar uchun yuqorida sanab o‘tilgan soliqlarga qo‘shimcha 
ravishda  byudjetdan  tashqari  Pensiya  jamg‘armasi,  Respublika  yo‘l  jamg‘armasi, 
byudjetdan  tashqari  Ta’lim  va  tibbiyot  muassasalarini  rekonstruktsiya  qilish,  mukammal 
ta’mirlash  va  jihozlash  jamg‘armasiga  majburiy  ajratmalar  bo‘yicha  ham  qo‘shimcha 
hisoblash amalga oshiriladi. 
Davlatning ko‘chmas mulkidan foydalanganlik uchun ijara haqining belgilangan eng 
kam stavkalari bilan  yuqorida aytib o‘tilgan  soliqlar va davlat  maqsadli jamg‘armalariga 
majburiy  ajratmalarni  hisoblab  chiqarishda  hisobga  olinadigan  ko‘chmas  mulkni  ijaraga 
berish  shartnomasi  bilan  belgilangan  summa  o‘rtasidagi  ijobiy  farq  qo‘shimcha 
hisoblangan summa hisoblanadi.  
Soliq solinadigan bazani belgilash uchun buxgalteriya hisobining balans aktivida aks 
ettiriladigan quyidagi schyotlar bo‘yicha summalar qabul qilinadi. 

---

 
94 
Soliq  solinadigan  bazani  aniqlash  uchun  eskirishni  chegirib  gashlagan  holda 
quyidagi  buxgalteriya  xisobi  schyotlari  bo‘yicha  balansshshg  aktivida  joylashgan 
summalar qabul qilinadi: 
0110-0199 - asosiy vositalarni hisobga oluvchi schyotlar; 
0310-«Uzoq muddatli ijara shartnomasi bo‘yicha olingan asosiy vositalar»; 
0410-0490 - nomoddiy akgivlarni hisobga oluvchi schyotlar; 
0710-0720 - o‘rnatiladigan asbob-uskunalarni hisobga oluvchi schyotlar (me’yordagi 
muddatlarda o‘rnagilmaganlari bo‘yicha); 
0810-«Tugallanmagan  qurilish»  (belgilangan  muddatlarda  tugallanmaganlari 
bo‘yicha). 
Korxonaning  mol-mulkiga  3,5%li  stavka  bo‘yicha  soliq  solinadi.  Me’yordagi 
muddatlarda  o‘rnatilmagan  va  foydalanilmayottan  mol-mulk  uchun  korxona  va 
tashkilotlar mol-mulk solig‘ini ikki karrali stavka bo‘yicha to‘laydilar. 
M i s o l. Quyidagi ma’lumotlar mavjud: