Toshkent moliya instituti "buxgalteriya hisobi" kafedrasi

 
11.4. Banklarda hisob-kitob schyotlarini ochish tartibi
Xo‘jalik subyektlarida mavjud pul mablag‘laridan maqsadli foydalanish va 
ularni samarali boshqarish, shuningdek, olinadigan mablag‘lar va majburiyatlarni o‘z 
vaqtida so‘ndirish buxgalteriya hisobi orqali nazorat qilinadi.
O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvining 2009 yil 16 
martdagi 7/2-sonli qarori bilan tasdiqlangan “O‘zbekiston Respublikasi banklarida 
ochiladigan bank hisobvaraqlari to‘g‘risida”gi Yo‘riqnomaga asosan banklarda 

---

172 
schyot ochiladi. 
Banklarda quyidagi turdagi bank hisobvaraqlari ochish mumkin: 
a) talab qilib olinguncha depozit hisobvaraqlari; 
b) jamg‘arma depozit hisobvaraqlari; 
c) muddatli depozit hisobvaraqlari; 
d) ssuda hisobvaraqlari; 
e) boshqa depozit hisobvaraqlari. 
Xo‘jalik yurituvchi subyektning davlat ro‘yxatidan o‘tganidan so‘ng birinchi 
marta milliy valyutada ochgan talab qilib olinguncha depozit hisobvarag‘i uning 
asosiy hisobvarag‘i hisoblanadi. Xo‘jalik yurituvchi subyekt asosiy hisobvarag‘ini 
ochgandan keyin milliy va chet el valyutasida ochadigan barcha talab qilib 
olinguncha depozit hisobvaraqlari uning ikkilamchi hisobvaraqlari hisoblanadi.
Mijozlar tomonidan bank hisobvaraqlari ochilayotganda, bank hisobvarag‘i 
shartnomasi tuziladi. 
Bank hisobvarag‘i shartnomasida bank mijozning hisobvarag‘iga kelib 
tushayotgan mablag‘larni hisobvaraqqa kirim qilish va uni kiritib qo‘yish, mijozning 
hisobvaraqdagi mablag‘larni tasarruf etish borasidagi topshiriqlarini ijro etish 
shartlari, bu boradagi mijoz hamda bank huquqlari va majburiyatlari, bank xizmatlari 
uchun to‘lanishi lozim bo‘lgan komissiyalar hamda boshqa shartlar belgilab olinadi. 
Bank hisobvarag‘i shartnomasida mijozlarning bank hisobvarag‘iga kelib 
tushgan mablag‘larni kiritib qo‘yganlik uchun (kredit aylanmasi uchun) vositachilik 
haqi undirish borasida shart belgilanishi taqiqlanadi. 
Tadbirkorlik faoliyati subyektlari bo‘lgan rezident yuridik shaxslar, yakka 
tartibdagi tadbirkorlar hamda dehqon xo‘jaliklari tomonidan milliy valyutada talab 
qilib olinguncha depozit hisobvaraqlari ochish uchun bankka quyidagi hujjatlar 
taqdim qilinadi: 
a) hisobvaraq ochish to‘g‘risida ariza;
b) tijorat faoliyati uchun mo‘ljallangan tovarlarni xorijdan olib keluvchi yakka 
tartibdagi tadbirkorlar tomonidan - yashash joyi bo‘yicha davlat soliq xizmati organi 
tomonidan berilgan Tijorat faoliyati uchun mo‘ljallangan tovarlarni olib keluvchi 
yakka tartibdagi tadbirkor davlat ro‘yxatidan o‘tganligi to‘g‘risidagi guvohnoma 
nusxasi; 
c) davlat ro‘yxatidan o‘tganligi to‘g‘risidagi guvohnomaning nusxasi; 
d) imzolar namunalari va muhr izi qo‘yilgan ikki dona varaqcha.
e) tadbirkorlik faoliyati subyektlari bo‘lgan rezident yuridik shaxslar 
tomonidan ta’sis hujjatlari (ta’sis shartnomasi, ustav) hamda ularga kiritilgan 
o‘zgartirish va qo‘shimchalarning nusxalari, xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi 
korxonalar va xorijiy sarmoya ishtirokidagi boshqa korxonalarning ta’sis hujjatlari va 
ularga kiritilgan o‘zgartirish va qo‘shimchalarning notarial tasdiqlangan nusxalari; 
f) mijoz nomidan pul-hisob-kitob hujjatlarini imzolash vakolatiga ega 
shaxsning shaxsini tasdiqlovchi hujjati (pasport yoki uni o‘rnini bosadigan hujjat). 
Shaxsini tasdiqlovchi hujjatning asli ko‘rsatilgandan so‘ng, bank tomonidan undan 
nusxa olinadi.
Mikrofirmalar uchun buxgalteriya hisobi va moliyaviy boshqarish vazifalarini 
amalga oshiruvchi shaxsning imzo namunasini taqdim etish talab etilmaydi. 

---

173 
Bankning talabiga ko‘ra bank hisobvarag‘i shartnomasi sud orqali quyidagi 
hollarda bekor qilinishi mumkin: 
1) mijozning hisobvarag‘ida saqlanayotgan pul mablag‘lari summasi bank 
qoidalarida yoki shartnomada ko‘zda tutilgan eng kam miqdordan oz bo‘lsa, agar 
bunday summa bank tomonidan bu haqda mijozni ogohlantirgan kundan boshlab bir 
oyda tiklanmasa; 
2) bank hisobvarag‘i shartnomasida boshqa muddat nazarda tutilgan bo‘lmasa, 
ushbu hisobvaraq bo‘yicha bir yil davomida operatsiyalar amalga oshirilmagan 
bo‘lsa.