|
Yer solig'ini hisoblab
Jismoniy shaxslar uchun yer
chiqarish tartibi
solig'ini davlat soliq organlari
ning xodimlari hisoblab chiqaradi. Davlat soliq xizmati
organlari yer uchastkalari mulkdorlari, yer egalari yoki yer
dan foydalanuvchilar yoki ijarachilar bo'lgan jismoniy
shaxslaming muntazam hisobini yuritadilar.
Dehqon xo'jaliklari (yuridik shaxsni tashkil etmaganlari)
hisoblab yozilgan yer solig'i umumiy summasining 95 foizi
ni budjetga va 5 foizini Dehqon va fermer xo'jaliklarini
qo'llab-quwatlash jamg'armasiga to'laydilar. Shu munosa-
bat bilan davlat soliq organlari dehqon xo'jaliklariga yozi-
ladigan to'lov xabamomalarida budjetga to'lanadigan yer
solig'i summasi va Jamg'armaga to'lanadigan yer solig'i
summasini alohida ko'rsatadilar.
Soliq to'lanishi to'g'risidagi to'lov xabamomalari jismo
niy shaxslarga davlat soliq organlari tomonidan har yili,
joriy yilning 1-mayidan kechiktirmay topshiriladi.
Yer uchastkalarining maydoni o'zgarganda va yil davo
mida imtiyoz huquqi paydo bo'lganda yoki bekor qilingan-
da davlat soliq organlari bir oy davomida soliqni qayta
hisob-kitob qilishlari va soliq to'lovchiga to'lash muddatlari
o'zgarganini hisobga olgan holda yangi yoki qo'shimcha
to'lov xabamomasini taqdim etishlari shart.
Jismoniy shaxslarga shahar va qo'rg'onlarda yakka tar
tibda uy-joy qurish uchun berilgan yer uchastkalarining
maydonlari yakka tartibdagi uy-joylami hisobga olish va
nazorat qilish shahar yoki tuman boshqarmasi yoxud ishlab
chiqarish uy-joy inspeksiyasining mavjud materiallari
bo'yicha hisobga olinib, har yili naturada aniqlashtiriladi.
Jismoniy shaxslarga qishloq joylarda shaxsiy yordamchi
xo'jalik (dehqon xo'jaligi) yuritish uchun berilgan yer
uchastkalari tomorqa yerlardan va jamoat yerlarida
qo'shimcha ajratilgan yer uchastkalaridan iborat bo'lishi
mumkin. Bunday holda tomorqa yerlar maydoni yer kadas-
tri ma’lumotlari bo'yicha qabul qilinib, yuz bergan o'zga-
rishlar har yili naturada aniqlashtiriladi. Jamoat yerlarida
qo'shimcha ajratilgan yer uchastkalari maydoni xo'jalik-
laming ma’lumotlari bo'yicha hisobga olinib, har yili aniq
lashtiriladi.
Agar jismoniy shaxs yakka tartibda uy-joy qurilishi yoki
shaxsiy yordamchi xo'jalik (dehqon xo'jaligi) yuritish
uchun berilgan yer uchastkasida tadbirkorlik faoliyati bilan
shug‘ullansa yoki yerdan maqsadli foydalanishni o'zgartir-
masdan o'z uyini ofis sifatida rasmiylashtirsa, bunda undan
yer solig'i yakka tartibda uy-joy qurilishi yoki dehqon
xo'jaligini yuritish uchun berilgan yerlar uchun belgilangan
stavkalar bo'yicha undiriladi.
Ko'p xonadonli turar joylarda yashaydigan jismoniy
shaxslardan yer solig'i undirilmaydi. Xonadondan yoki ko'p
xonadonli turar joylaming bir qismidan odamlarning yasha-
shi bilan bog'liq bo'lmagan maqsadlarda foydalanilganda,
belgilangan tartibda xonadonning umumiy maydonidan
kelib chiqib, yer solig'ining tegishli hissasi undiriladi.
Egalik qilish huquqi meros bo'yicha turar joy, noturar
imorat va inshootlar, bog' uychasi o'tishi bilan birga o'tgan
yer uchastkalari uchun yer solig'i merosxo'rlardan, meros
qoldiruvchining soliq majburiyatlarini hisobga olgan holda
undiriladi.
........Jismoniy shaxslar hisoblangan
yilHk
solig-ini ,eng utehlar-
da yiliga ikki muddatda — 15-
iyundan va 15-dekabrdan kechiktirmay to'laydilar. To'lan
gan soliq summasi belgilangan tartibda mahalliy budjetga
tushadi.
Yil davomida ajratilgan yer uchastkalari uchun soliq yer
uchastkasi ajratilgan oydan keyingi oydan boshlab to'lana
di. Masalan, vakolatli hokimiyat organining 15-sentabrdagi
qarori bilan korxonaga yer ajratilsa, u yer solig'ini 1-oktabr-
dan boshlab to'laydi.
Yer solig'i to'lovchi jismoniy shaxslar davlat soliq xiz
mati organlarining qarorlari va ular mansabdor shaxslari-
ning harakatlari ustidan davlat soliq xizmatining yuqori
organlari yoki sudga shikoyat qilish huquqiga egadirlar.
Davlat soliq xizmati organlari soliqning to'g'ri hisoblab
chiqarilishi va o'z vaqtida to'lanishi ustidan belgilangan
qonun hujjatlariga muvofiq nazoratni amalga oshiradilar.
Mavzuga doir masalalar
1-masala.
Fuqaro Safarova Shahzoda 2008-yil 10-yan-
varda Toshkent viloyati, Qibray tumanidan 6 sotix yer
uchastkasini uy-joy qurish uchun sotib oldi.
Fuqaro Safarova Shahzoda sotib olgan yer uchastkasi
uchun qancha miqdorda yer solig'ini to'lashi lozim. Yer
solig'i summasini hisoblang.
2-masara. Fuqaro Ramozonov Akbar Surxondaryo vi-
loyatining Denov tumanida yashaydi. Uning yer uchast
kasi 15 sotixni tashkil etadi.
Fuqaro Ramozonov Akbar yer uchastkasi uchun qancha
miqdorda yer solig‘ini to‘lashi lozim. Yer solig'i summasini
hisoblang.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
