Toshkent moliya instituti a. V. Vahobov, A. S. Jcvrayev soliqlar va

Mavzuga  doir  masalalar

1-masala.  Hisobot  davrida  bolalar  bog'chasini  tutib  tu- 

rish  xarajatlari  300  ming  so'mni  tashkil  etadi.  170-satr 

bo'yicha soliq solinadigan  daromad  700  ming so'mdan  ibo- 

rat.  Foyda  solig'i  summasi:  180-satr 250  ming so'm.  Foyda 

solig'i  stavkasi  10%.  Obodonlashtirish  va  ijtimoiy  infratuzil­

mani rivojlantirish  solig'ini hisoblang.

Yechilishi:

1.  Soliq solinadigan daromaddan  foyda solig'i summasi­

ni  ayiramiz:

700  — 250  =  450  ming  so'm.

2.  Bolalar bog'chasini  tutib  turish  xarajatlari  summasini 

foyda  solig'i  stavkasiga  ko'paytiramiz.

300  x  10%  =  30  ming  so'm.

Ya’ni,  biz  daromad  solig'i  summasining  bolalar 

bog'chasini  tutib  turish  hisobiga  qanday  summaga  kamay- 

ganligini  bilamiz.

---

1.  Teskari  hisob-kitobni  amalga oshiramiz.

300  (1-band  saldosi)  +  100  (bolalar  bog'chasini  tutib 

turish  xarajatlari)  +  10  (ana  shu  xarajatlarga  to‘g‘ri  keladi­

gan  soliq  summasi)  =  410  ming  so‘m.

2.  So‘ngra  biz  415  ni  obodonlashtirish  va  ijtimoiy 

infratuzilmani  rivojlantirish  solig‘i stavkasiga  ko'paytiramiz:

410  x  8%  =  32,8  ming  so‘m.

Ya’ni,  korxona  33,2  ming so‘m obodonlashtirish  va  ijti­

moiy  infratuzilmani  rivojlantirish  solig'ini  to‘lashi  kerak 

edi.  Lekin  u  amalda  100  ming  so‘m  infratuzilmani  tutib 

turish  uchun  sarflagan  edi.  Shuning  uchun  korxona 

obodonlashtirish  va  ijtimoiy  infratuzilmani  rivojlantirish 

solig'ini  to'lovchi  hisoblanmaydi.

2-masala.  Hisobot  davrida  sog'liqni  saqlash  muasasasi- 

ni  tutib  turish  xarajatlari  250  ming  so'mni  tashkil  etadi. 

170-satr  bo'yicha  soliq  solinadigan  daromad  5500  ming 

so'mdan  iborat.  Daromad  solig'i  summasi  180  satr  —  2300 

ming  so'm.  Daromad  solig'i  stavkasi  —  35 foiz.  Obodon­

lashtirish  va  ijtimoiy  infratuzilmani  rivojlantirish  solig'ini  hi­

soblaymiz.

Yechilishi:

1.  5500  —  2300  =  2200  ming  so'm.

2.  250  x  35%  =  87,5  ming  so'm.

3.  2200  +  250  +  87,5  =  2537,5  ming  so'm.

4.  2537,5  x  8%=  203  ming  so'm.

Demak,  obodonlashtirish  va  ijtimoiy  infratuzilmani 

rivojlantirish  solig'i  203  ming  so'mni  tashkil  etadi,  lekin 

korxona  amalda  ijtimoiy  soha  obyektlarini  tutib  turish 

uchun  150  ming  so'm  xarajat  qilgan  edi.

Mazkur  korxona  budjetga  203  —  150  =  53  ming  so'm 

farqni  to'lashi  lozim.

3-masaia.  Korxonaning hisobot davridagi soliq solinadi­

gan daromadi:  170-satr — 0 ga teng.  Foyda solig'i  summasi 

180  satr  -   75  ming  so'm.  Obodonlashtirish  va  ijtimoiy 

infratuzilmani rivojlantirish  solig'ini hisoblang.

4-masala.  Hisobot  davrida  korxonalaming  umumiy 

ta’lim  maktabini  tutib  turish  xarajatlari  100  ming  so'mni 

tashkil  etadi.  Soliq  solinadigan  foyda  800  ming  so'mdan 

iborat.  Foyda  solig'i  summasi  50  ming  so'm.  Korxona

---

eksportga  tovar  realizatsiya  qilganligi  uchun  imtiyozli,  ya’ni 

10,5%  da  foyda  solig‘i  hisoblagan. 

Obodonlashtirish  va  ijti­

moiy  infratuzilmani  rivojlantirish  solig'ini  hisoblang.