Toshkent moliya instituti a. A. Omonov, T. M. Qoraliev pul va banklar

muomala jarayonini tezlashtirish
 
funksiyasi mam-
lakat pul muomalasi, pul massasi, pulning aylanish tezligiga bevosita 
49 
Ядгаров Я.С. История экономических учений. М.: ИНФРА – М, 2001. С.313. 

---

163 
ta’sir qiladi. Bu jamiyatdagi vaqtinchalik bo‘sh pul mablag‘larini 
tegishli fondlarga jalb etish orqali ularni pul aylanmasiga kiritadi.
Ma’lumki, mamlakat pul massasining tovar massasiga nisbatning 
ta’minlanishi milliy valyutaning barqarorligi va sotib olish qobiliyatiga 
ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Bu jarayonda kredit mamlakat pul massasining 
umumiy hajmini oshirmagan holda iqtisodiyot tarmoqlarining 
qo‘shimcha mablag‘larga bo‘lgan ehtiyojni ta’minlaydi.
Odatda berilayotgan kreditlar asosan moliya muassasalari orqali 
bir hisobvaraqdan ikkinchi hisobvaraqqa o‘tkaziladi. Bu o‘z navbatida 
muomaladagi pullarning aylanish tezligiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi.
Kredit paydo bo‘lishi bilan birga, kredit pullarining oddiy shakli 
bo‘lgan veksellarni paydo bo‘lishiga sabab bo‘ldi. Albatta, veksellar 
xo‘jalik yurituvchi subyektlarning vaqtinchalik pul mablag‘lari bilan 
bog‘liq muammolarni hal etishda, kredit munosabatlari yordamida 
muhim moliyaviy qurol sifatida maydonga chiqadi.
Kreditning 
pullarni muomalaga chiqarish va ularni naqdlash-
tirish funksiyasi 
asosan Markaziy bankning qayta moliyalash siyosati 
orqali amalga oshiriladi. Ma’lumki, Markaziy bank muomaladagi pul 
massasini tartibga solish maqsadida qayta moliyalash stavkalari asosida 
tijorat banklariga kreditlar beradi, berilgan kreditlar iqtisodiyotdagi pul 
massasini oshirish bilan birga, Markaziy bank tomonidan kreditlar 
ko‘rinishida muomalaga chiqarilgan naqdsiz pullarni u yoki bu yo‘l 
bilan naqdlashtiradi.
Kredit