Toshkent moliya instituti a. A. Omonov, T. M. Qoraliev pul va banklar

Valyuta va depozit siyosati.
 
Markaziy bank 
valyuta siyosati
ning 
asosiy maqsadi milliy valyuta kursining xorijiy mamlakatlar valyutasi 
kursiga bo‘lgan nisbatining barqarorligini ta’minlashga qaratilgan. 
Markaziy bank o‘zining vakolati doirasida hukumat bilan hamkorlikda 
davlatning valyuta munosabatlari bo‘yicha siyosatining asosiy 
yo‘nalishlarini belgilaydi. Mamlakatda valyuta siyosatining joriy va 
kelgusi davrdagi holati yuzasidan rivojlantirish strategiyasini ishlab 
chiqadi. Bularning ichida eng asosiylari sifatida mamlakatning to‘lov 
balansi, hukumatning valyuta munosabatlari bo‘yicha ichki va tashqi 
pul – kredit siyosati va milliy valyutaning chet el valyutasiga nisbatan 
kursini aniqlashning tartibini ta’kidlash mumkin.
Markaziy bank valyuta siyosatini olib borishda quyidagi asosiy 
vazifalarni bajaradi: 
1.
Vakolatli tijorat banklarining o‘zlari va mijozlari nomidan chet 
el valyutalarini sotish va sotib olishning miqdorini, ya’ni ochiq valyuta 
pozitsiyalarini belgilaydi. 
Ochiq valyuta pozitsiyasi deganda, bankning tegishli chet el 
valyutasidagi aktivlarini uning majburiyatidan ortiqchaligi (uzun 
valyuta pozitsiyasi) yoki ushbu aktivlarning majburiyatdan pastligi 
(qisqa valyuta pozitsiyasi) tushuniladi.
2.
O‘zbekiston Respublikasi valyuta bozorida chet el 
valyutalarini sotish va sotib olishni tartibga solib boradi; 
3.
Tijorat banklarida chet el valyutasi va to‘lov hujjatlari hamda 
boshqa qimmatliklar bo‘yicha kassa operatsiyalarini tashkil etish va 
amalga oshirishning tartibini belgilaydi; 
4.
Vakolatli 
banklarda 
norezedentlarning 
O‘zbekiston 
Respublikasi milliy valyutasidagi hisob – varaqlarining yuritish 
tartibini belgilaydi; 
5.
Vakolatli banklarda rezident va norezedent (yuridik va 
jismoniy shaxs)larga chet el valyutasida hisobvaraqlarni ochish va 
yuritish tartibini belgilaydi; 

---

220 
6.
O‘zbekiston Respublikasida korxona va tashkilotlarning chet 
el valyutalarini qabul qilish, hisobga olish, saqlash va kassa intizomiga 
rioya etishni tartibga soladi; 
7.
Investitsion loyihalarni erkin valyutalarda kreditlashning 
tartibini belgilaydi. 
Markaziy bank valyuta siyosatini amalga oshirishda valyuta 
intervensiyasidan keng miqyosda foydalandi. 
Valyuta intervensiyasi
–
bu Markaziy bankning milliy valyuta kursi va pulning yalpi taklif va 
talabiga ta’sir etishi uchun moliya bozorida chet el valyutasini sotish va 
sotib olish bilan bog‘liq operatsiyasidir.
Markaziy bank