Toshkent kimyo-texnologiya institiuti "tasdiqlayman"


GRAMMATIKA:    PUBLITSISTIK USLUB VA UNING XUSUSIYATLARI



Download 7,27 Mb.
Pdf ko'rish
bet182/636
Sana02.07.2021
Hajmi7,27 Mb.
#107015
1   ...   178   179   180   181   182   183   184   185   ...   636
Bog'liq
9f271df388 1585767174

GRAMMATIKA:    PUBLITSISTIK USLUB VA UNING XUSUSIYATLARI. 

OLMOSH –SO‘Z TURKUMI. 

 

Ommabop nutq uslubi, uning xususiyatlari. 

 

Ommabop  uslub  keng  ma’noda  ijtimoiy-siyosiy  hayot 



masalalarini yoritadigan barcha turdagi asarlarni o‘z ichiga oladi. Bu 

uslub ham o‘zining yozma va og‘zaki ko‘rinishlariga ega. Hayotning 

muhim ijtimoiy-siyosiy masalalariga bag‘ishlangan bosh maqolalar, 

felyeton,  murojaatnomalar,  chaqiriqlar,  deklaratsiyalar  uslubning 

yozma turidagi asarlaridir. 

 

Ommabop  uslubning  yozma  va  og‘zaki  ko‘rinishlari  o‘ziga  xos 



xususiyatlariga  ega  bo‘lsada,  ular    publitsistik  uslubning  umumiy  talablariga  bo‘ysunadi. 

Chunonchi, bu uslubning ikkala turida ham siyosiy faollik, hozirjavoblik, o‘tkir va ta’sirchan 

notiqlik, mantiqiy salobat, tashviqot va targ‘ibot kabi xususiyatlar mavjud bo‘ladi. 

Ommabop  uslub  ma’lum  ma’noda  oraliq  uslub  sanaladi.  Bu  uslubda  shakllangan 

matnlar  obrazliligi,  ta’sirchanligi,  tasviriy  vositalarning  mahsuldor  qo‘llanilishi  bilan  badiiy 

uslubga yaqinlashsa, dialektizmlar, istorizmlar, argo va jargonlar qo‘llanilmasligi bilan undan 

uzoqlashadi.  Ifodaning  aniqligi  va  publisistik  janrlarga  xoslangan  hamda  ijtimoiy-siyosiy 

terminologiyaning  qo‘llanilishi  bilan  ilmiy  uslubga  o‘xshaydi.  Ayni  paytda,  ifodadagi 

qisqalik, lo‘ndalik, ixchamlik, yorqinlik kabi xislatlar ham uni ilmiy uslub bilan yonma-yon 

qo‘yadi. 

Radio  va  televideniedagi  ayrim  chiqishlar  bu  uslubdagi  matnda  so‘zlashuv  uslubi 

elementlari ham ba’zan aralashib ketishi mumkinligini ko‘rsatadi. 




132 

 

Ma’lumki,  publisistika  badiiy,  siyosiy,  ilmiy  jabhalarni  qamrab  oluvchi  yirik  soha 



hisoblanib, ommaviy axborot vositalari sanaladigan radio va televidenieda, gazeta va jurnallar 

sahifalarida aks etadigan yangilik, xabar, reportaj, tahlilnoma,   bosh maqola, maqola, ocherk, 

feleton,  pamflet,  e’lon,  reklama  singari  qator  janrlarni  qamrab  oladi.  Ana  shu  qamrov 

doirasining  kengligi  o‘z  navbatida  til  birliklarining  har  bir  janrda  alohida  tarzda 

me’yorlashuvini  taqozo  etadi.  Bu  o‘rinda  esa  me’yorlashishning  umumiy  jihatlari  xususida 

so‘z yuritish imkoniyati mavjud. 

Shu  o‘rinda  mazkur  uslubda  so‘z  yasalish  imkoniyatining boshqa vazifaviy  uslublarga 

nisbatan mahsuldor ekanligini ta’kidlash o‘rinli bo‘ladi. 

Publitsistik  uslubning  xarakterli  belgilaridan  biri  nutqning  ko‘pincha  I  shaxs  nomidan 

ifodalanishidir. 

Publitsistik  uslub  morfologik  va  sintaktik  xususiyatlari  bilan  ham  boshqa  uslublardan 

ajralib turadi. Morfologik uslublardan biri so‘z yasalishida ko‘zga tashlanadi. Bunda boshqa 

tildan  qabul  qilingan  so‘zlar  tarkibi  o‘zbek  tilidagi  qo‘shimchalar  bilan  almashtiriladi: 

sportchi, dildosh, paxtashunos; - lik qo‘shimchasi bilan so‘z yasash ham anchagina: ilg‘orlik, 

omilkorlik, hamkorlik, faollik, bunyodkorlik, ishchanlik, unumdorlik. 

Publitsistik uslubning sintaktik xususiyatlari: 

1. So‘roq gaplar ko‘p ishlatiladi; 

2. Uyushiq bo‘lakli gaplar keng qo‘llaniladi; 



3. Undov gaplar ko‘p ishlatiladi; 

4. Kirish bo‘lakli, kirish qurilmali gaplar keng qo‘llaniladi; 

5. Shaxsi umumlashgan gaplar ko‘p ishlatiladi. 


Download 7,27 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   178   179   180   181   182   183   184   185   ...   636




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish